Aracın Uzun Süreli Kiralanması Hakkında Yargıtay Kararları
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/12356
K. 2003/4414
T. 5.5.2003
• TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLANAN HASAR TAZMİNATI ( Aracın Uzun Süreli Kiraya Verilmesi – Ruhsat Sahibinin İşleten Sıfatı Olmadığından Hasardan Sorumlu Tutulamayacağı )
• ARACIN UZUN SÜRELİ KİRALANMASI ( Davalının İşleten Sıfatı Kalmadığından Davanın Husumet Yönünden Reddi Gereği )
• İŞLETEN SIFATI ( Kiralama Sözleşmesiyle Aracı Uzun Süreye Kiraya Verenin İşleten Sıfatı Bulunmadığı )
2918/m. 3, 85
ÖZET : Kiraya verilen araçların uzun süreli kira sözleşmesi ile kiraya verildiği sabit olup,bu durumda davalının işleten sıfatı kalmadığından hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddi gerekir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Eskişehir Asliye 1. Hukuk Mahkemesi’nce verilen 2.5.2002 tarih ve 1999/279-2002/364 sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı ve davalı Belediye vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Ahmet Susoy tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili,asıl ve birleşen dava dilekçelerinde ,davalıların maliki,işleteni,sürücüsü ve zorunlu trafik sigortacısı bulundukları aracın,müvekkili şirket nezdinde kasko sigortalı vasıtaya çarparak hasarlanmasına neden olduğunu ileri sürerek,davalıların % 75 kusur oranına isabet eden ( 1.417.500.000 )TL’nin faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı Belediye Başkanlığı vekili,aracın uzun süreli kiralama sözleşmesi ile diğer davalı E… Ltd.Şti.’ne kiraya verilmiş olması nedeniyle,müvekkilinin işleten sıfatının bulunmadığını belirterek,hasar ve kusur miktarına itiraz etmiştir.
Davalı E… Ltd.Şti vekili,hasar ve kusur oranına itiraz ederek,bilirkişi incelemesi yapılmasını istemiştir.
Davalı Sigorta Şirketi vekili,poliçe teminatları tutarı olan ( 500.000.000 )TL’yi ödemeye hazır olduklarını belirtmiştir.
Diğer davalı,davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece,iddia,savunma,dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporuna nazaran,davalı Belediye’nin uzun süreli kira sözleşmesi uyarınca aracı diğer davalı E…. Ltd.Şti’ne kiraya verdiğini bu suretle işletenin E… Ltd.Şti.olduğunu kanıtlayamadığı gerekçesiyle,bu davalı hakkında açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine,diğer davalılar hakkında açılan davanın kabulü ile ( 1.417.500.000 )TL tazminatın faiziyle birlikte,davalı sigortacının sorumluluğunun poliçe teminatıyla sınırlı olması kaydıyla,davalılardan tahsiline karar verilmiştir.
Karar,davacı ve davalı Belediye vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dava,davacı şirket nezdinde kasko sigortalı araca,davalıların ilgilisi bulundukları aracın vermiş olduğu hasar bedelinin,TTK’nun 1301.maddesi uyarınca,davalıların kusur oranları nispetinde tahsili amacıyla açılmıştır.
Mahkemece,davalı Belediye’nin kazaya neden olan aracı uzun süreli kira sözleşmesi ile diğer davalı E… Ltd.Şti.’ne kiraladığı hususunun kanıtlanamadığı gerekçesi ile davalı belediye hakkında açılan davanın kabulü ile diğer davalı E… Ltd.Şti.hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiş ise de,dosyada mevcut 1.1.1998 tarihli kiraya verilen araçların teslim ve tesellümüne ilişkin tutanak, 26.1.1998 tarihli Sayıştayca davalı Belediye ile E… Ltd.Şti arasındaki sözleşmenin tesciline ilişki yazı kapsamıyla,kazaya neden olan aracın davalı belediye tarafından davalı E… Ltd.Şti.’ne uzun süreli kira sözleşmesi ile kiraya verildiği sabit olup,bu durumda davalı Belediye’nin işleten sıfatı kalmadığından hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddine ,diğer davalı E… Ltd.Şti.’nin ise işleten olması nedeni ile sorumluluğuna hükmedilmesi gerekirken,yazılı şekilde ve hatalı değerlendirme sonucu hüküm tesisi hatalı olmuş ve kararın açıklanan nedenlerle davacı ve davalı belediye yararına bozulması gerekmiştir
2-Bozma sebep ve şekline göre,davalı Belediye vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarda ( 1 )nolu bentte açıklanan nedenlerle,davacı ve davalı Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, ( 2 )numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı Belediye Başkanlığı vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 05.05.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/11797
K. 2003/4353
T. 1.5.2003
• KASKO POLİÇESİNE DAYALI RÜCUEN TAZMİNAT ( Uzun Süreli Kiralama/Finansal Kiralama – İşleten Sıfatının Belirlenmesi )
• FİNANSAL KİRALAMA ( İşleten – Aracı Uzun Süreli Kiralayan Kiracının İşleten Olduğu )
• İŞLETEN SIFATI ( Uzun Süreli Kiralama Halinde Kiracının İşleten Sayılacağı – Mülkiyet Finansal Kiralama Şirketine Ait Olsa da Yararlanma ve Kullanma Hakkı Kiracıya Ait Olduğundan Aracın İşleticisinin Kiracı Olduğu )
• ARACIN UZUN SÜRELİ KİRALANMASI ( Finansal Kiralamada Yararlanma ve Kullanma Hakkının Kiracıya Ait Olduğu – Kiracının İşleten Olduğu )
2918/m. 3
3226/m. 13
ÖZET : Finansal Kiralama Kanunu ve sözleşme hükümleri uyarınca aracın mülkiyeti Finansal Kiralama şirketine ait olsa da, yararlanma ve kullanma hakkı kiracıya ait olup, aracın işleticisi kiracıdır.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Ankara 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nce verilen 17.07.2002 tarih ve 2002/459-2002/796 sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Mutlupınar Şengel tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, davalıların makili ve trafik sigortacısı oldukları aracın müvekkili şirkete kasko poliçesi ile sigortalı araca tam kusurlu olarak çarpması sonucu meydana gelen hasar bedelinin sigortalıya ödendiğini, davalılar aleyhine yapılan icra takibinin itirazları sonucu durduğunu ileri sürerek, itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı F… A.Ş. vekili, müvekkili şirket adına kayıtlı kazaya karışan aracın finansal kiralama sözleşmesi ile kiralanmış olduğunu savunarak, davanın husumet yönünden reddini istemiştir.
Diğer davalı davaya yanıt vermemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davanın kabulüne, davalıların itirazlarının iptaline, takibin devamına ve alacağın mahiyeti itibariyle inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı F… Finansal Kiralama A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
Dava, kasko poliçesinden kaynaklanan rücuan tazminat istemine ilişkindir. Davalı Finansal Kiralama Şirketi vekili, kaza tarihinde şirket adına kayıtlı aracın 3226 sayılı Yasa hükümleri uyarınca finansal kiralama sözleşmesi ile kiralandığını ileri sürerek, 03.06.1998 tarihli ve 4 yıl süreli sözleşmeyi dosyaya sunmuştur. “İşleten” kavramının tanımlandığı 2918 sayılı Yasa’nın 3 ncü maddesi aracın uzun süreli kiralanması halinde kiracının işleten sayılacağını düzenlemiş, ayrıca 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ve sözleşme hükümleri uyarınca da aracın mülkiyeti Finansal Kiralama şirketine ait olsa da, yararlanma ve kullanma hakkı kiracıya ait olup, aracın işleticisi kiracıdır. Bu durumda 3 ncü kişilere verilecek zarardan da kiracı sorumlu olacaktır. Buna göre kazaya neden olan davalı şirkete ait aracın kaza tarihinde finansal kiralama yoluyla bir başkasına kiralanıp kiralanmadığı hususunda gerekli araştırma yapılarak, savunmanın doğru olup olmadığının belirlenmesi gerekirken, yetersiz incelemeye dayalı olarak davanın Finansal Kiralama şirketi yönünden kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 01.05.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
17. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/4513
K. 2004/6241
T. 17.5.2004
• FİNANSAL KİRALAMA ( Trafik Kazasından Kaynaklanan Hasar Tazminatı – Kiracının İşleten Sayılacağı Ağırlaştırılmış Sorumluluk Kurallarına Göre Zarardan Sorumlu Olacağı )
• TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLANAN HASAR TAZMİNATI ( Kiracının İşleten Sayılacağı Ağırlaştırılmış Sorumluluk Kurallarına Göre Zarardan Sorumlu Olacağı – Finansal Kiralama )
• ARACIN UZUN SÜRELİ KİRALANMASI ( Kiracının İşleten Sayılacağı Ağırlaştırılmış Sorumluluk Kurallarına Göre Zarardan Sorumlu Olacağı – Trafik Kazasından Kaynaklanan Hasar Tazminatı )
• AĞIRLAŞTIRILMIŞ SORUMLULUK KURALLARI ( Finansal Kiralama/Trafik Kazasından Kaynaklanan Hasar Tazminatı – Kiracının İşleten Sayılacağı/Zarardan Sorumlu Olacağı )
2918/m.3,85
3226/m.13,14,15
ÖZET : Aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı işleten sayılır ve işleten ağırlaştırılmış sorumluluk kurallarına göre zarardan sorumlu olur.
DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılama sonunda: Kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalı G… Otomobilcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili; 22.6.2001 günü 34 … 628 plakalı müvekkili şirkete ait araca, F… Finansal Kiralama Şirketine ait ve diğer davalı Necdet’in sevk ve idaresindeki 34 … 5880 plakalı araçla çarparak trafik kazasına neden olduğunu iddia etmiş, iş bu dava dosyasıyla birleşen istanbul Yedinci Asliye Hukuk Mahkemesinin 2002/559 esas sayılı davası ile aracın davalı G… Otomobilcilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’ne kati satış sözleşmesi ile devredildiğini iddia ederek 4.602.115.460 TL. tazminatın davalılardan kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı F… Finansal Kiralama A.Ş. vekili; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunun hükümleri gereğince müvekkili şirkete husumetin yöneltilemeyeceğini savunmuştur.
Davalı G… Otomobilcilik San. ve Tic. A.Ş. vekili, 34 … 5880 plakalı aracın F… Finansal Kiralama Şirketinden müvekkil şirket tarafından kiralanıp daha sonra müvekkili şirket tarafından aracın Ramis’e kiralandığını 4.10.2001 tarihinde müvekkili şirkete satış ve tescil işlemleri tamamlanınca aracın Beşiktaş Ondördüncü Noterliğinin 9.10.2001 tarihli satış sözleşmesi ile Bekir isimli şahsa satıldığını savunarak davanın husumet yönünden reddini istemiştir.
Davalı Necdet vekili; hasar bedelini kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; yapılan yargılama, toplanan deliller, benimsenen bilirkişi raporu gereğince; davalı F… Finansal Kiralama A.Ş. hakkındaki davanın atiye terkedilmesi nedeniyle, bu davalı hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar hakkında açılan davanın kısmen kabulü ile 3.435.000.000 TL. tazminatın 22.6.2001 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazla talebin reddine karar verilmiş; hüküm, davalı G… Otomobilcilik San. ve Tic. Ltd. Şti vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan hasar tazminatına ilişkindir. 22.6.2001 tarihli trafik kazasına karışan 34 … 5880 plakalı aracın, Beyoğlu Yirmisekizinci Noterliğinin 30.12.1997 tarih, 40178 yevmiye numaralı Finansal kiralama sözleşmesi ile davalı G… Otomobilcilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümleri uyarınca 4 yıl süre ile kiralandığı anlaşılmaktadır. Aracın mülkiyeti Finansal Kiralama Şirketine ait ise de, yararlanma ve kullanma hakkı kiracıya ait olup, kiracı malın zilyedidir. Sözleşmenin 46. maddesi ile üçüncü kişilere verilecek zarardan kiracı sorumlu tutulmuştur. Sözleşme ve yasanın diğer emredici hükümleri de gözönünde tutulduğunda kiralama konusu malın kullanımı ve getireceği yarar ve zararlar kiracıya devredilmiş bulunmaktadır.
2918 sayılı Yasanın 3. maddesi ile “”… aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı…”” işleten sayılacağı ve 85. madde ile de işletenin ağırlaştırılmış sorumluluk kurallarına göre zarardan sorumlu olacağı kabul edilmiştir.
Somut olayda davalı G…Otomobilcilik San. ve Tic. Ltd. Şirketinin, diğer davalı şirketten kazaya karışan aracın olaydan önce uzun süreli olarak Finansal Kiralama Kanununa göre kiralandığı ve aracın işleteni bulunduğu, kiralamış olduğu 34 … 5880 plakalı araç 20.12.2000 tarihine kadar araç kiralama sözleşmesi ile Ramis’e kiralamış ise de kaza tarihi kira sözleşmesinin bitiş tarihinden sonraki bir tarih olan 22.6.2001 tarihinde meydana gelmiştir. Ayrıca davalı şirketler arasında yapılan Finansal Kiralama sözleşmesinin, kiracı için devir yasağı başlıklı 9. maddesinde “”kiracı malı üçüncü şahıslara devir ve temlik edemeyeceği gibi kiralayanın yazılı izni olmadan kullanımlarına veya istifadelerine terk edemeyecektir…”” şeklinde hükme bağlanmıştır. Kazaya karışan araç 4.10.2001 tarihinde Beşiktaş Onaltıncı Noterliğinin 41124 yevmiye numaralı Kati Satış Sözleşmesi ile davalı F… Finansal Kiralama Anonim Şirketi tarafından, diğer davalı G… Otomobilcilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’ne satılmıştır. Tazminat konusu kazaya karışan aracın işleteni kaza tarihinde 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ve 2918 sayılı Karayolları, Trafik Kanununun ilgili maddeleri gereğince davalı G… Otomobilcilik San. ve Tic. Ltd. Şti’dir.
SONUÇ : Dosyadaki yazılan kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı G… Otomobilcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ( ONANMASINA ), ve 185.500.000 TL. peşin harcın onama harcına mahsubuna 17.5.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2001/8925
K. 2002/1074
T. 11.2.2002
• TAZMİNAT DAVASI ( Davalıların Maliki Sürücüsü ve Zorunlu Trafik Sigortacısı Oldukları Aracın Davacı Şirket Nezdinde Kasko Sigortalı Araca Çarparak Hasarlanmasına Neden Olması )
• FİNANSAL KİRALAMA ( Aracın Mülkiyeti Finansal Şirkete Ait İse de Yararlanma ve Kullanma Hakkının Kiracıya Ait Olması ve Kiracın Malın Zilyedi Olması )
• ARACIN UZUN SÜRELİ KİRALANMASI ( Kiracının İşleten Sayılması ve İşletenin Ağırlaştırılmış Sorumluluk Kurallarına Göre Zarardan Yükümlü Olması )
• SİGORTACININ SORUMLULUĞU ( Zorunlu Sigorta Limitlerine Kadar Sorumlu Olması )
2918/m.3,85,98,99
3226/m.9,17,13
ÖZET : Finansal Kiralama Kanununa göre aracın mülkiyeti Finansal Şirkete ait ise de, yararlanma ve kullanma hakkı kiracıya ait olup, kiracı malın zilyetidir.
Aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı işleten sayılır ve işleten ağırlaştırılmış sorumluluk kurallarına göre zarardan yükümlü olur. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının 1. maddesi uyarınca, sigortacının, sigortalı motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin edeceğinin öngörülmesi karşısında, sigortacının mesuliyet sınırı saptanmaksızın, zararın tamamından sorumlu tutulması doğru görülmemiştir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Küçükçekmece Asliye 1. Hukuk Mahkemesince verilen 29.5.2001 tarih ve 1999/464-2001/642 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, davalıların maliki, sürücüsü ve zorunlu trafik sigortacısı bulundukları aracın müvekkili şirket nezdinde kasko sigortalı araca çarparak hasarlanmasına neden olduğunu ileri sürerek, 2.050.000.000TL. tazminatın temerrüt faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı Citilease Finansal Kiralama A.Ş. vekili, yetki itirazında bulunmuş, ayrıca davaya konu kazaya karışan aracın, uzun süreli kira sözleşmesi ile dava dışı Metro Mot. Taş. San. ve Tic. A.Ş.ne kiralandığını, 2918 sayılı yasanın 3. maddesinde tanımını bulan işletenin de bu şirket bulunduğunu belirterek husumet yokluğundan, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalılar, davaya yanıt vermemişlerdir.
Mahkemece, iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporuna nazaran, davanın kabulü ile, 2.050.000.000TL. hasar bedelinin 28.12.1998 tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmiştir.
Karar, davalılardan Cıtılease Finansal Kiralama A.Ş. ve Magdeburger Sigorta A.Ş. vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre ve davalılardan Recep Gökmenin ikametgahının Avcılar olmasına nazaran,HUMKnun 9/2.maddesi uyarınca yetki itirazının reddinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve yargılama aşamasında ileri sürülmeyen hususların temyiz aşamasında ileri sürülmesine hukuken imkan bulunmamasına göre, mümeyyiz davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Trafik kazasına karışan aracın 14.10.1998 tarihli Finansal Kiralama Sözleşmesi ile dava dışı Metro Mot.Taş.San.ve Tic.A.Şne 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümleri uyarınca uzun süreli olarak kiralandığı anlaşılmaktadır.Anılan Yasanın 9 ve 17.maddelerine göre aracın mülkiyeti Finansal Şirkete ait ise de,yararlanma ve kullanma hakkı 13.madde hükmünce kiracıya ait olup,kiracı malın zilyetidir.Sözleşme ve Yasanın diğer emredici hükümleri de göz önünde tutulduğunda,kiralama konusu malın kullanımı ve getireceği yarar ve zararlar kiracıya devredilmiş bulunmaktadır.
2918 sayılı Yasanın 3.maddesi ile …aracın uzun süreli kiralama,ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı…işleten sayılacağı ve 85.madde ile de işletenin ağırlaştırılmış sorumluluk kurallarına göre zarardan yükümlü olacağı kabul edilmiştir.
Somut olayda,davalı finansal kiralama şirketinin olaya karışan aracını,kazadan önce ve uzun süreli olarak sui generis bir kullanımın devri niteliğinde olan sözleşme ile Finansal Kiralama Kanunu hükümlerine uygun biçimde dava dışı şirkete kiraladığı dosyadaki belgelerden anlaşıldığından, finansal kiralama şirketi açısından husumet yokluğundan davanın reddi gerekirken bu husus üzerinde hiç durulmaksızın onun açısından dahi davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olmuş ve kararın açıklanan nedenle davalı finansal kiralayan yararına bozulması gerekmiştir.
3- Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının ( KZMSSGŞ )1. maddesi uyarınca, sigortacının, sigortalı motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin edeceğinin öngörülmesi karşısında, sigortacının mesuliyet sınırı saptanmaksızın, zararın tamamından sorumlu tutulması doğru görülmemiştir.
4-Yine, Davacı vekili, davalı sigorta şirketine zorunlu mali sorumluluk sigortası ile sigortalı aracın müvekkili şirkete kasko poliçesi ile sigortalı araca verdiği zararın rücuen tahsilini istemiştir. Diğer davalının Trafik Sigortacısı olan davalı Magdeburger Sigorta AŞ.nin temerrüdünü 2918 sayılı Yasanın 98 ve 99.maddesine göre belirlemek gerekir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 99/1.maddesinde sigortacının , kendisine tazminat ödenmesi için gerekli ihbar yapılıp, belgenin ibrazından itibaren 8 iş günü içinde ödeme yapacağı hükme bağlanmıştır. Diğer bir deyişle, davalı sigortacı yönünden sigorta bedelini ödeme yükümlülüğü ancak bu tarihte, böyle bir başvuru olmadığı takdirde ise dava tarihinde muaccel hale gelmektedir. Dosya kapsamından, davalı sigorta şirketine dava açılmadan önce bir başvuru olmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı sigorta şirketine dava açılmadan önce bir başvurusu olmadığına göre, bu davalı yönünden temerrüt faizine dava tarihinden itibaren hükmedilmesi gerekirken,yazılı şekilde 28.12.1998 ödeme tarihinden itibaren faize hükmedilmesi yanlış olmuş ve kararın açıklanan nedenle dahi bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda ( 1 )nolu bentte açıklanan nedenlerle mümeyyiz davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, ( 2 )numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı Finansal Kiralayan vekilinin, ( 3 )ve ( 4 )numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davalı sigorta vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın temyiz edenler yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edenlere iadesine, 11.2.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
4. HUKUK DAİRESİ
E. 2000/9670
K. 2001/673
T. 25.1.2001
• TAZMİNAT DAVASI ( İş Makinesinin Elektrik Teline Çarpması Sonucu Ev Aletlerinde Meydana Gelen Zararın İstenmesi )
• ARACIN UZUN SÜRELİ KİRALANMASI ( Kiracının İşleten Sıfatını Kazanması )
• İŞLETEN SIFATI ( Aracın Uzun Süreli Kiralanması Halinde Kiracının İşleten Sıfatını Kazanması )
• SORUMLULUK ( Aracın Uzun Süreli Kiralanması Halinde Kiracının İşleten Sıfatını Kazanması )
2918/m.3
ÖZET : Karayolları traftk kanununa göre, aracın uzun süreli olarak kiralanması halinde kiracı işleten sıfatı kazanır. Bu durum üçüncü kişileri bağlayacak şekilde ispatlanmalıdır. Somut olayda, zarar veren iş makinesi dört yıllığına diğer davalıya kiralanmıştır. Kira sözleşmesi dosyaya ibraz edilmiştir. Zarar veren eylem kira sözleşmesi devam ederken meydana geldiğinden kiraya verenin işleten olarak sorumlu tutulması hatalıdır.
DAVA : Davacı Keramettin vekili Av. R. D. tarafından, davalılar F. Finansal Kiralama A.Ş. ve diğerleri aleyhine 21/5/1999 gününde verilen dilekçe ile iş makinesinin elektrik teline çarpması sonucu ev aletlerinde meydana gelen zararın istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın davalı Sadettin hakkında atiye bırakılmasına, diğer davalılar hakkında kabulüne dair verilen 16/12/1999 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalılardan R Finansal Kiralama A.Ş. ve Kazım vekilleri tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalı Kazım’ın temyiz itirazları reddedilmelidir.
2- Davalı R F. Kiralama A.Ş.’nin temyizine gelince;
Dava, iş makinesinin sokaktaki elektrik direğine çarpması sonucu elektrik tellerinin kopması nedeniyle davacının elektrikli ev aletlerinde meydana gelen zararın tazmini istemine ilişkindir. Mahkemece istem kabul edilmiş, karar davalılardan F. Finansal Kiralama A.Ş. ile Kazım tarafından temyiz edilmiştir.
2918 sayılı Karayollan Trafik Kanunu’nun 3. maddesine göre; aracın uzun süre ile kiralanması halinde kiracı “işleten”, sıfatını almaktadır. Bu durumun üçüncü kişileri bağlayacak delillerle ispatı gerekir.
Davaya konu olayda davalı F. Finansal Kiralama A.Ş. olaya neden olan iş makinesinin noterden yapılan sözleşme ile dört yıllığına diğer davalı Kazım’a kiralanmıştır. Buna ilişkin 21/9/1995 tarihli sözleşme örneği dosyaya sunulmuştur. Zarara neden olan eylem, uzun süreli olan kira sözleşmesi sona ermeden önce meydana geldiğinden işleten sıfatı bulunmayan davalı F. Finansal Kiralama A.Ş. hakkındaki davanın reddi gerekirken yazılı şeklide sorumluluğuna karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Davalı Kazım’ın temyiz itirazlarının ilk bentteki nedenlerle reddi ile kararın adı geçen davalı yönünden ONANMASINA; davalı F. Finansal Kiralama A.Ş. hakkındaki kararın ise ( 2 ) nolu bentte gösterilen nedenlerle BOZULMASINA ve aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalılardan Kazım’a yükletilmesine ve davalı F Finansal Kiralama A.Ş.’den peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 25.1.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.
