Sosyal Ağlarda Paylaş:

PATENT – FAYDALI MODEL

1. Patent – Faydalı Model Hakkında Genel Bilgi

Ülkemizde patent ile ilgili işlemlerde yasal dayanak 551 sayılı kanun Hükmünde kararnamedir. Bu kararname Patenti ile ilgili işlemleri anlatır. Patenti açıklayacak olursak; Patent, bir buluş sahibinin buluşunu sahiplenme ve kullanma hakkıdır. Diğer bir deyişle Patent mevcut bir sorunun, sanayiye uygulanarak çözülebilmesi amacıyla bulunan yeni ürünün korunması için bu buluşun sahibine verilen tekel hakkıdır. Ülkemizde Patent verebilecek tek kuruluş Türk Patent Enstitüsüdür. TPE tarafından verilen patent hakkı buluş sahibi oldukça geniş imkânlar sağlar. Patent sahibi buluşun mülkiyet hakkı sahibidir. Buluşla ilgili olarak her türlü işlemi yapma patent hakkı sahibinin tekelindedir. Makineler, sanayi araçları, yenilik sağlayan aygıtlar, kimyasal bileşikler ve işlemleri ile her türlü üretim yöntemleri, patent korumasının kapsamına girer. Bir ülkenin aldığı patent sayısına bakıldığında o ülkenin teknolojik konularda ne kadar gelişmiş olduğu açıkça görülecektir.

1. 2.      Patent Nedir?

Patent sanayi alanında bir buluş için buluşun sahibine devlet tarafından verilmiş bir koruma hakkıdır. Patentin verilebilmesi için söz konusu buluşun belli kriterlere uygun olması gerekmektedir. Bu kriterler ise;

Buluşun Yenilik İçermesi: Patent hakkının korunabilmesi için öncelikle buluşun yenilik içermesi gerekmektedir. Yenilikten kasıt ise buluş yapılan tekniğin o buluş ile ilgili olarak daha önce var olmayan bir değişiklik içeriyor olması ve farklı bir çözüm şekli bulmuş olması gerekmektedir.

Bilinen Durumunun Aşılmış Olması: Daha önce mevcut bir buluşun benzeri olan fakat buluşun ilgili olduğu teknik alandaki tekniğin mevcut durumundan ileri bir şekilde ve daha önceki buluşta bilinmeyen bir tür ile buluşa ait teknik geliştirilmiş ise bilinen durumun aşılmış olduğu kabul edilerek patent hakkı verilecektir.

Sanayiye Uygulanabilirlik: Buluşun patent korumasından faydalanabilmesi için sanayinin herhangi bir dalında üretilebilecek ve kullanılabilecek nitelikte olması ve bir fayda sağlaması gerekir. Bu durumda patent hakkı verilebilir.

1. 3.      Faydalı Model Nedir?

Faydalı Model ise Patent verilebilmesi için aranan, Tekniğin Bilinen Durumu’nu aşma kriterinin aranmadığı, buluş çeşididir. Yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine patent başvurularından daha kısa sürede koruma sağlayan bir koruma yöntemidir.

Faydalı Model, Kimyasal maddeler ve usuller hariç patente konu olabilecek diğer tüm teknik gelişmeler için verilebilir. Faydalı model belgesi sahibine sanayiye uygulanabilen buluşlarının 10 yıl süre koruma hakkını sağlamaktadır.

Faydalı model belgesi alınması için gerekli prosedür patent hakkının alınmasıyla karşılaştırıldığında zaman bakımından daha hızlı masraf bakımından daha uygun olduğu için Faydalı Model başvuruları ülkemizde daha sık yapılmaktadır. Faydalı model koruması belgesini almak basit ve ucuz olduğundan özellikle küçük ölçekli sanayicilerin buluş yapmalarını ve bunları sanayiye uygulamalarını özendireceği düşünülerek böyle bir kavram meydana getirilmiştir. Patent ile arasındaki en önemli özellik tekniğin bilinen durumunu aşma kriterinin aranmaması olduğundan başvurular çok daha kısa sürede sonuçlanmaktadır.

1. 4.      Patent Türleri Nelerdir?

Patent için başvuru yapıldıktan sonra TPE tarafından gerekli araştırmalar yapılarak başvuru sahibine tekniğin bilinen durumu hakkında araştırma raporu gönderilir. Bu raporun tebliğinden itibaren üç aylık süre içerisinde başvuru sahipleri incelemeli yada incelemesiz patent sisteminden birini tercih etmek zorundadır.

İncelemeli Patent: Patent verilebilmesi için gerekli şartlar ayrıntılı olarak inceleyen TPE, patent sahibine araştırma kuruluşunun seçilmesi için bir yazı gönderecektir. Başvuru sahibi tarafından gerekli ücretler yatırılıp araştırma kuruluşu seçilir. Sonraki aşamada araştırma kurulu TPE’e rapor düzenleyerek başvuru sahibine iletilmesi için sunar. Patent alınabilmesi için raporda herhangi bir olumsuzluk olmaması veya tespit edilen olumsuzluğun başvuru sahibi tarafından giderilebilecek bir durum olması gerekmektedir.  Fakat raporda herhangi bir olumsuzluk varsa bu giderilip rapor halinde TPE’ye sunulmadan Patent Belgesi verilemez. İnceleme kuruluşundan herhangi bir olumsuzluk olmadığı konusunda ulusal ve uluslar arası bazda yapılan incelemeden sonra başvuru sahibine patent belgesi verilebilir. Bu tür ayrıntılı araştırma yapılarak verilen patentlere incelemeli patent denir. Koruma Süresi 20 yıldır. İncelemeli Patent başvurularında inceleme TPE’nin anlaşmalı olduğu AT(Avusturya) Patent Ofisi, SE(İsveç) Patent Ofisi, RU(Rusya) Patent Ofisi veya DK(Danimarka) Patent Ofisinden birisi seçilerek yapılır.

İncelemesiz Patent:  Patent verilebilmesi için gerekli şartlar ayrıntılı olarak inceleyen TPE, patent sahibine araştırma kuruluşunun seçilmesi için bir yazı gönderecektir. Başvuru sahibi tarafından gerekli ücretler yatırılıp araştırma kuruluşu seçmek yerine incelemesiz patent türünü de seçebilir. Bu durumda TPE tarafından 7 yıllık süre için koruma sağlayan İncelemesiz Patent Belgesi verilir. Patent sahibi bu süre içerisinde daha sonradan inceleme talep ederek koruma süresini 20 yıla çıkarabilir.

1. 5.      Patent – Faydalı Model Tescil İşlemleri Nedir? Ne İşe Yarar?

Patent – Faydalı model belgesi hak sahiplerine buluşlarını koruma imkanı tanımaktadır. Patent – Faydalı Model belgesi almayan kişiler buluşları için başkaları tarafından  başvuru yapılıp belge alınması halinde bu haklardan yararlanamaz.

Patentle belgesinin verilebilmesi için öncelikli olarak aranan kriterler Yenilik, tekniğin bilinen durumunun aşması ve sanayiye uygulanabilirliktir. Yenilikten kasıt, patent başvurusu yapılmadan önce 3. kişiler tarafından yazılı, sözlü veya uygulanarak açıklanmamış olmasıdır. Tekniğin bilinen durumunun aşmasından kasıt ise gerekli araştırma yapılarak patent verilen konuda uzman kişilerin basit bir şekilde uygulamaya koyamayacağı ve daha önce var olan buluşlardan farkının bulunmasıdır. Sanayiye uygulanabilirlikten kasıt ise, patent başvurusu yapılan buluşun pratiğe uygun olarak sanayi alanda kullanılabilir olmasıdır. Bu üç kriteri bir arada taşıyan buluşlar patent ile koruma hakkına sahip olacaktır. Patent isteme hakkı buluşu yapan kişiye aittir. Buluşu yapan kişi ölmüşse veya bu hakkı başkasına devretmişse mirasçıları veya hakkı devralan kişi de patent başvurusunda bulunabilir.

Faydalı Model Belgesinin verilebilmesi için aranan şartlar daha azdır. Patentten farklı olarak Faydalı Model başvurularında tekniğin bilinen durumu aşması şartı aranmayacaktır. Diğer iki kıstas aransa da uygulamada patent belgesi verilmesi için en önemli ve uzun süren kriter tekniğin bilinen durumunu araştırılması olması sebebiyle uzun sürmekte ve faydalı model başvuruları daha fazla yapılmaktadır.

1. 6.      Patent – Faydalı Model Olarak Neler Tescil Edilemez?

Buluş niteliğinde olmayan konular için patent belgesi verilemez. Bunlar;

a) Bilimsel Teoriler, Matematik Formülleri, Keşifler

b) Ticari faaliyetlere ilişkin olarak yapılan planlar ve kurallar,

c) Edebiyat ve Sanat eserleri, Bilime dair buluş niteliğinde olmayan eserler

d) Bilgisayar yazılımları,

e) Bilgi Derlemeleri ve Teknik yönü bulunmayan usuller.

f) Cerrahi usulleri veya tedavi usulleri (bu usullerin herhangi birinde kullanılan üretim usulleri için yapılacak başvurular istisnadır)

g) Konu olarak kamu düzenine ve ahlaka aykırı buluşlar

h)Bitki veya hayvan yetiştirme usulleri

ı) Bitki veya hayvan yetiştirme usulleri sonucunda elde edilen kimyasallar

1. 7.      Patent – Faydalı Model Tescil Başvuru Belgeleri Nelerdir?

Patent – Faydalı Model başvurusu sırasında TPE tarafından çeşitli belgeler istenmektedir.

• Başvuru dilekçesi

• Tarifname

• Özet

• İstemler

• Resimler

• Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge(banka dekont aslı).

Tarifname ve istem veya istemler, başvuru sırasında İngilizce veya Fransızca veya Almanca dillerinden biri ile verilebilir. Fakat Bunların Türkçe’ye çevrilmesi gerekmektedir. Bu sebeple TPE’ye başvurmadan önce gerekli çevirilerin yapılması süreyi kısaltmaktadır. Bu dillerden biri ile Enstitüye başvuru yapıldığında, TPE herhangi bir bildirime gerek olmaksızın, bir aylık süre tanır ve yönetmelikte belirtilen ücret ödenir. Türkçe çevirilerin teslimi için üç aylık ek süre talep edilebilir. Ek süre istemi, başvuru aşamasında veya bir aylık süre bitmeden yapılır ve ücret tarifesinde belirtilen ücret istemle birlikte ödenir. Türkçe çevirilerin Enstitüye ön görülen süre içerisinde verilmemesi ve ücret Tarifesinde belirtilen ücretin ödenmemesi halinde başvuru geri çevrilir.

Patent başvurusu tarihi başvuru ve belgelerin Enstitüye veya onun yetkili kıldığı makama verildiği tarih, saat ve dakika itibariyle kesinleşir.

Rüçhanlı başvurularda ise yukarı anlattıklarımıza ek olarak rüçhan belgesi, bu belgenin kimlik bilgilerini içeren sayfalarının Türkçe çevirisi ve ücret tablosunda belirtilen rüçhanlı başvuru ücretinin ödendiğini gösterir banka dekontu aslının verilmesi gerekmektedir.

1. 8.      Patent – Faydalı Model Tescilinde Süreler Ne Kadardır?

Bu süre yapılacak başvurunun niteliğine göre ve istenilen evraklara göre değişecektir. Başvurunun sonuçlanması için çeşitli aşamalar mevcuttur. Teknik çizim, tarifnamenin tarafımızca hazırlanması, istemlerin hazırlanması ve müracaatın yapılması tarafımızca kısa sürede yapılır. Bu müracaat TPE uzmanlarınca incelenecektir. Bu inceleme için ortalama 1 ila 3 ay arasında değişen süreler söz konusudur. Bu bir ön inceleme mahiyetindedir. TPE uzmanları bu incelemede sadece şekli açıdan Patent – Faydalı Model başvurusunun uygun olup olmadığını denetler. Yapılan başvuru tescile uygun görüldükten sonra İncelemeli Patent başvurusunun bilinen tekniği aşıp aşmadığı hususunda ayrıntılı bir biçimde araştırılır. Bilinen teknolojinin aşılması konusu için ayrıntılı bir araştırma raporu düzenlenecektir. Bu araştırma raporu olumlu geldiği takdirde İncelemeli Patent tescili işlemine 3.kişilerin yapabilecekleri itirazlar için belirli bir süre askıda kalır. Askı süresi içerisinde 3.kişiler tarafından herhangi bir itiraz gelmez ise  (İncelemesiz Patent ve Faydalı Model başvurularında bu aşama yoktur.)  Net bir süre olmamakla birlikte talep ettiğiniz alana göre;

İncelemeli Patent: Yaklaşık olarak 12-45 ay arasında sonuçlanır. İncelemeli patentin Koruma süresi 20 yıldır ve bu süre uzatılamaz.

İncelemesiz Patent: Yaklaşık olarak 8-25 ay arasında sonuçlanır. İncelemesiz patentin Koruma süresi 7 yıldır. Bu süre inceleme talep edilerek 20 yıla kadar çıkarılabilir.

Faydalı Model: Yaklaşık olarak 8-12 ay arasında sonuçlanır. Faydalı Model koruma süresi 10 yıldır. Sürenin uzatılması mümkün değildir.

1. 9.      Patent – Faydalı Model Tescilini Neden Yaptırmalısınız

Patent tescil hakkı sahibi patent belgesini alarak buluşunu koruma altına alacaktır. Uzun uğraş ve mesleki birikim ile meydana getirilen buluşların buluş sahibi olmayan kişilerce kötüniyetli olarak kullanılmasının engellenmesi için tescil zorunludur. Buluşuna karşı üçüncü kişiler tarafından yapılan tecavüzleri önlemek için tescil belgesi almak buluşu güvence altına alacaktır. Tescil Belgesi alınması durumunda;

• Patentin tescil edildiği konuda ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması,

• Patent konusu olan bir usulün kullanılması,

• Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi,

• Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulmasını önleme hakkına sahip olacaktır.

1. 10.  Patent – Faydalı Model Araştırma Hizmeti Nedir?

Ofisimize başvurduğunuz andan itibaren patent vekillerimizce başvurusunda bulunduğunuz patent – faydalı model için öncelikle patent – faydalı model  alınabilirlik şartları açısından hızlı bir araştırma yapılacaktır. Patent – Faydalı Model konuları teknik konular olduğu için bu konuda daha önce alınmış bir Patent – Faydalı Model olup olmadığı ve başvurunun yapılması durumunda reddedilme ihtimalleri değerlendirilecektir. Daha önce bu konuda bir başvuru yapılmamış ise uzmanlarımız tarafından gerekli dokümanlar hazırlanacaktır.

1. 11.  Patent – Faydalı Model Yurtdışında Koruma Altına Alınması

Patent – Faydalı Model sadece alındıkları ülkeler için koruma sağlar. Bu sebeple patentinizin uluslar arası anlamda korunması için ilgili ülkelerde de patent tescilinin yapılması gerekecektir.  Türkiye’de alınmış bir patent, sadece Türkiye içinde patent hakkı sahibine koruma sağlayacaktır. Özellikle ticaret yapılan veya ileride ticaret yapılması düşünülen ülkelerde de koruma hakkından faydalanmak için patent başvurusu yapmak gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus süredir. Çünkü patent başvurusunun yurtdışında da korunması isteniyorsa patent başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren en geç 12 ay içerisinde yurtdışı tescil talebi bulunan ülkelerde de patent başvurusu yapılmadır. Bu süreden sonra yurtdışında talep başvurusu yapılamaz. Yurtdışında patent başvurusu yapılması için Türkiye’deki başvuru yapıldığı tarihten itibaren en geç 12 ay içersinde PCT, EPC v.b. yurtdışı patent başvuru sisteminin seçilmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için uzmanlarımıza telefon veya mail yoluyla başvuruda bulunabilirsiniz.

1. 12.  Patent – Faydalı Model Başvurusu Nasıl Kim Tarafından Yapılır?

Patent almak için Türk Patent Enstitüsü’ne yazılı olarak başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru yapılabilmesi için de tarafımızdan teknik bir dosya hazırlanır.  Teknik dosya içerisinde ayrıntılı tarifname, istemler, özet ve buluşa ait çizimlerden bulunması gerekir. İstenirse buluşun fotoğrafı da teknik dosyaya eklenebilir. Patent tarifnamesinin hazırlanması oldukça teknik ve patent başvurusu yapılan alanda uzmanlık isteyen bir konudur. Eren – Baltacı – Torigoe Avukatlık Ofisi olarak bu konularda Endüstri Mühendisleri, Makine Mühendisleri, Elektrik – Elektronik Mühendisleri  gibi alanının uzman kişilerle bu dosyayı hazırlarız.  Bu nedenlerle patent başvurusu yapmak için alanında uzman teknik konulara hâkim mühendislerle çalışılmasını öneririz.

Tarafımızca hazırlanan başvuru formu ve teknik dosya Türk Patent Enstitüsü’ne teslim edilerek başvuru yapılır.  Teknik dosya,  TPE yetkilisi uzman tarafından şekli olarak incelenmektedir. Uzman, şekli eksiklik tespit ederse buluş sahibinden bu eksikliği gidermesini içeren talebini yazılı olarak iletir. Şekli eksiklik giderildikten sonra teknik dosya, İngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden bir tanesine çevrilip araştırma raporu için yurtdışına gönderilmektedir. Araştırma raporunun sonucuna göre incelemeli veya incelemesiz sistem tercihinde bulunulmaktadır.

1. 13.  Patent – Faydalı Model Daha Önce Tescil Edilmiş İse

Patent Tescili için yapacağınız başvuruda öncelikli yapılacak işlem buluşun daha önce tescil edilip edilmediği hususunun incelenmesidir. Bu hususta eğer buluşunuz daha önce tescil edilmiş ise, bu tescilin nasıl yapıldığına bakılması gerekecektir. Buluşunuzu tescil ettiren kişinin bu tescili kötüniyetle yapıp yapmadığı kontrol edilecektir. Buluşunuzu daha önce tescil ettiren kişi bunu tesadüfen de yapmış olabilir. Fakat buluşunuzun çalınması durumu da mevcut olabilir. Bu tespiti ayrıntılı olarak yaptıktan sonra izlenecek hukuki süreç konusunda tarafınıza bilgilendirme yapılacaktır. Fakat her sene yaklaşık 6.000 civarında Patent – Faydalı Model başvurusu yapıldığı ve Türkiye’de 55.000’e yakın tescilli buluş olduğu düşünülürse buluşunuzu patent korumasına almak için acele etmeniz gerekecektir.

1. 14.  Patent – Faydalı Model Başvurusu Reddedilirse Ne Yapılır?

Yapılan başvuruların reddi sebebine göre değişik ihtimaller ortaya çıkacaktır. Patent departmanımızın konusunda uzman yetkilileri tarafından Patent – Faydalı Model başvurusunun reddi sebeplere incelenerek gerekli itirazlar itiraz harçları tarafınızdan talep edilerek ayrıntılı bir biçimde ve teknik usullerle yapılacaktır.

1. 15.  Buluşa Patent Verilmesini Etkilemeyen Açıklamalar

Bir buluşa patent verilmesini etkileyecek nitelikte olmakla birlikte, başvuru tarihinden önceki on iki ay içinde veya rüçhan hakkı talep edilmiş ise rüçhan hakkı tarihinden önceki on iki ay içinde ve aşağıda sayılan durumlarda açıklama yapılmış olması buluşa patent verilmesini etkilemez.

a-   Açıklamanın buluş sahibi tarafından yapılmış olması:

b-   Açıklamanın bir merci tarafından yapılmış olması ve bu merci tarafından açıklanan bilginin:

1-   Buluş sahibinin bir başka başvurusunda yer alması ve söz konusu başvurunun bir merci tarafından açıklanmaması gerektiği halde açıklanması;

2-   Buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgiyi edinmiş olan bir üçüncü kişi tarafından, buluş sahibinin bilgisi veya izni olmadan yapılan bir başvuruda yer alması

c-     Açıklamanın buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgi elde eden bir üçüncü kişi tarafından yapılmış olması.

Başvurunun yapıldığı tarihte patent almaya hak kazanmış her kişi “buluş sahibi” sayılacaktır. Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasından doğan sonuçlar, bir süre ile sınırlı değildir ve her zaman ileri sürülebilir. Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasında, bu fıkranın uygulanması gerektiğini ileri süren taraf, şartların gerçekleştiğini veya gerçekleşmesinin beklendiğini ispatla yükümlüdür.

1. 16.  Patent – Faydalı Model Devri

Patent Başvuru hakkı veya patent hakkı başkasına devir edilebilir. Patent hakkı mülkiyet haklarının sağladığı geniş hak yetkisini barındırdığından 20 yıllık koruma süresi içinde mülkiyet hakkının sağladığı her türlü haktan yararlanabilir. Patent veya Faydalı Model hak sahibi kişi başvuru veya patent – faydalı modelini devretme hakkına sahiptir. Patent başvurusu veya patent kısmen veya tamamen, bedelli veya bedelsiz de devir edilebilinir. Ofis olarak danışanlarımıza her türlü konuda destek vermekteyiz. Devrinizin TPE nezdinde patent siciline kayıt edilmesi için tarafımıza bilgi vermeniz üzere tarafımızdan hazırlanacak yazılı bir dilekçe ve bu dilekçeye yapılacak ekler ile TPE ye başvururuz. Devrin patent listesinde görülmesi için;

• Devreden ve Devralan tarafından imzalanan ve imzaları onaylanmış devir belgesi gerekmektedir. Bu konuda noterlikte yapılacak devir işlemi koruma anlamında daha geçerli olacaktır.

• Ücretin ödendiğini gösterir dekont

• Vekaletname gerekir.

Patent ve Faydalı Model devirlerinde çeşitli sıkıntılar yaşanabilir. Devir eden Patent başvurusunu geri aldığında, Patent başvurusu TPE tarafından ret edildiğinde, Patent Tescili mahkeme kararıyla hükümsüz kılındığında dava açmak için gerekli şartlar oluşmuşsa maddi, manevi tazminat davaları açılarak devreden kişi kanuni olarak sorumlu tutulabilinir. Devir eden kötüniyetli hareketlerinden her zaman sorumlu olacaktır. Devir eden devir alana patentin kullanım için zorunlu her tür teknik bilgiyi vermek zorundadır. Patenti devralan kişi patent başvurusu veya patent konusu buluşun ayıplı olması nedeniyle üçüncü kişilerin zarar görmesi durumunda üçüncü kişilere karşı patenti devreden ile birlikte müteselsil sorumludur.
Devir edenin sorumluluklarında zamanaşımı BK genel hükümlerine tabidir.

1. 17.  Patent – Faydalı Model Rehni ve Haczi

Patent tescili ile ilgili çıkarılmış 551 Sayılı KHK’nın 86 Maddesi gereğince Patent hakkı tek başına rehin edilebilir. Patent hakkı sahibinin mülkiyet gibi geniş bir hakka sahip olduğu düşünüldüğünde tasarruf yetkisi bulunan patent hakkını da rehin olarak verebileceği muhakkaktır. Aynı şekilde patent hakkı sahibinin borçlarını ödememesi dolayısıyla patent hakkına haciz konabilir. Patent hakkı da sahibine malvarlığı anlamında değer sağlamasından dolayı ekonomik olarak görülebildiğinden haciz konulması mümkündür. Aynı durumlar Faydalı Model hakları içinde geçerlidir.  Patent ve Faydalı Modelin rehni işlemlerinde Medeni Kanun hükümleri uygulanacaktır. Haciz işlemleri de İcra Kanununa tabi olacaktır.

1. 18.  Patent – Faydalı Model Lisans Hakkı Verilmesi

Patent başvurusu veya patent hakkı, tescil yapıldığı ülkenin genelinde veya belirli bir bölgesinde geçerli olacak şekilde lisansa konu yapılabir. Lisans, Sözleşmeye Dayalı Lisans veya Zorunlu Lisans olarak iki şekilde verilebilir.  Lisansa konu patentin hak sahibi yine patent sahibi olacaktır. Buradaki fark lisans alan sadece lisans sözleşmesi/şartları içersinde patenti kullanma yetkisine sahip olmasıdır.
Lisans alanın çeşitli yükümlülükleri vardır. Bunlar Patentlerle ilgili KHK da düzenlenmiştir. Buna göre lisans alan lisansı aldığı tarihten itibaren her üç ay bitiminde, patent sahibine buluşu kullanıp/kullanmadığına dair ayrıntılı bilgi vermek ve Lisans bedelini ödemek zorundadır. Buna karşılık Lisans Verenin Yükümlülükleri düzenlenmiştir. Lisan veren Patentten doğan hakları sözleşmeye uygun şekilde lisans alana kullandırmak zorundadır. Sözleşme ile taraflara farklı sorumluluklarda yüklenebilir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken husus yüklenecek sorumluluğun lisans sözleşmesine açık bir şekilde yazılması gerekmektedir.

1. 19.  Patent  – Faydalı Model Rüçhan (Öncelik) Hakkı

Rüçhan hakkı kelime anlamı olarak öncelik hakkı demektir. Daha önce yapılmış bir başvuru varsa rüçhan hakkı söz konusu olabilir. Başvuru sahibinin kendi ülkesinde hakkını aldığı patent konusunun yurtdışında da koruma altına alınması için bu yola başvurulabilir. Başvuru sahibi, yararlanmak istediği rüçhan hakkını başvuru ile birlikte veya en geç başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde talep etmelidir. Rüçhan hakkı belgesini, patent başvurusu tarihinden itibaren üç ay içerisinde vermediği takdirde rüçhan hakkından yararlanma talebi yapılmamış sayılır.

1883 tarihli Paris Sözleşmesine üye ülkelerden biride Türkiye’dir. Sözleşmeye taraf ülkelerden birine mensup olmamakla birlikte onlardan birinde ikametgahı veya işler durumda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler rüçhan hakkından yararlanabilir. Bu ülkelerin herhangi birinde bir patentin veya faydalı model belgesinin verilmesi için yetkili mercilere yaptıkları başvuru tarihinden itibaren, on iki ay süreyle patent veya faydalı model belgesi almak için Türkiye’de başvuru yapma konusunda, rüçhan hakkından yararlanır. Bu on iki aylık süre içinde kullanılmayan rüçhan hakları düşer. Aynı şekilde Türkiye’de patent veya faydalı model belgesinin alınması durumunda sözleşmeye taraf diğer üye ülkelerde de Türkiye’de patent hakkı sahibi olan kişinin rüçhan hakkı mevcuttur.

Başvuru sahipleri isterlerse, TPE’ye usulüne uygun olarak yapılmış başvurularını takip eden 12 ay içerisinde bu başvurudan doğan rüçhan haklarını kullanmak suretiyle, Paris Sözleşmesine üye ülkelerde de patent veya faydalı model başvurusunda bulunabilirler. Bu durumlarda rüçhan belgesiyle ilgili ücretin ödenmesi karşılığında rüçhan belgesi düzenlenmesi talep edilebilir.

1. 20.  Patent – Faydalı Model  Kullanılması

551 Sayılı KHK’dan Yararlanmak için TPE nezdinde Patent – Faydalı Model tescili yapılmalıdır. Her ne kadar farklı kanunlarla korunsa bile ayrıntılı olarak korumanın düzenlendiği yasal dayanak 551 sayılı KHK’dir. Patent – Faydalı Model Tescil belgesi sadece başvuru yapılan ülkede kullanılabilir. Koruma sınırları başvuru yapılan ülke ile sınırlıdır. Patentin uluslar arası bir koruma şekli yoktur. Fakat özellikle ticaret yapılan veya yapılması planlanan ülkeler varsa bu ülkelerde de rüçhan hakkı kullanılarak patent hakkının alınması korumanın kapsamını genişletecektir.  Patent – Faydalı Model daha geniş bir coğrafyada tescil edilmek isteniyorsa korunması talep edilen her ülke için tek tek tescil edilmek zorundadır. Aksi halde tescil yapılmayan ülkelerde korumadan faydalanamaz.

1. 21.  Patent – Faydalı Model Sahibinin Kanuni Hakları

Öncelikle Faydalı Modeller Hakkında ayrıca bir hüküm olmadığı durumlarda patente uygulanacak kuralların aynen uygulanacağını bilmeniz gerekir.

Patent hakkı sahibi haklarını kullanırken buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı hususunda herhangi bir ayırıma bakmaksızın patent hakkından kaynaklı haklarını kullanabilecektir. Patent hakkı sahibi olan kişi patent tescilinden doğan haklarının yetkisiz biri tarafından kullanıldığını tespit ederse bu kullanımı engelleme hakkına sahiptir.

Patent Hakkındaki kanun hükmünde kararnamede belirtilen durumlarda eğer patent üçüncü kişiler tarafından patent sahibinin izni olmadan kullanıyorsa; patent hakkı sahibi

• Patente konu ürünün üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını veya ithal edilmesini bu amaçlarla kişisel ihtiyaç harici herhangi bir sebeple elde bulundurmasını,

• Patente konu usulün kullanılmasını,

• Kullanılmasının yasak olduğu bilinen ve olayın mahiyeti gereği bilinmesi gereken usul ve patentinin kullanılmasının üçüncü şahıslar tarafından başkalarına satış, devir v.b haklarının teklif edilmesini,

• Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulmasını engelleme hakkına sahiptir.

Patent hakkı sahibi patentinin veya unsurlarının üçüncü kişiler tarafından kullanılmasını engelleyebilir. Patent yurtdışında usulüne uygun olarak tescil edilse bile korumanın sadece başvuru yapılarak tescil alınan ülkede geçerli olması sebebiyle patent hakkı sahibi bu kişilere karşı da patent tescilinden kaynaklı haklarını kullanabilir.

Uygulamada patent haklarından en çok taklit malların toplatılması, hukuk ve ceza davaları, maddi ve manevi tazminat davaları hakları kullanılmaktadır. Ofis olarak buluşunuza haksız biçimde yapılacak tecavüzlerden kaynaklı olarak izlenecek hukuki süreç olayın özelliklerine göre ayrıntılı bir biçimde irdelenecek ve sizin için en kısa ve en makul yol sizlere bildirilecektir.

1. 22.  Patent – Faydalı Model Hakkına Tecavüz Sayılabilecek Durumlar

Patent hakkına tecavüzden bahsedilebilmesi için 551 sayılı KHK da açıkça belirtildiği üzere aşağıda mevcut durumların herhangi birinin gerçekleşmesi gerekecektir.

• Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek.

• Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde, tecavüz yoluyla üretilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak veya uygulamaya konması suretiyle kullanmak.

• Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için elde bulundurmak.

• Patent sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans verilmiş hakları izinsiz geliştirmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek.

• Belirtilen fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak.

• Kendisinde bulunan veya haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkartılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.

551 Sayılı Patent haklarına ilişkin kanun hükmündeki kararname tecavüz teşkil edecek durumlar tek tek tespit edilmiştir. Yukarıda ayrıntılı belirttiğimiz maddeleri başlıklar halinde yazacak olursak;

• Patent Tescili İle Korunun Buluşun taklidini üretmek,

• Patent Tescili İle Korunun Buluşa tecavüz yoluyla üretilen malları ticarete çıkarmak,

• Patent Tescili İle Korunun Buluş konusu usulü kullanmak veya bundan elde edilen malları ticarete çıkarmak,

• Lisans verilmesi yoluyla elde edilmiş hakları genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek,

• Patentten Doğan Haklara yapılan bir tecavüze iştirak etmek,

• Bilgi vermekten kaçınmak tecavüz olarak sayılmıştır.

1. 23.  Patent – Faydalı Model Taklitlerinin Tescilinin Önlenmesi

Ofis olarak haklarını koruma altına almaya yardımcı olduğumuz müvekkilerize ücretsiz bir biçimde sunduğumuz danışma hizmetinden yararlanabilirsiniz. Bu hizmetin içeriğinde patent tescili aldığınızda patentinizin koruma süresi içerisinde patent konusu buluşa ait yapılacak herhangi bir tescil başvurusu olması halinde tarafımızca takip edilen aylık Resmi Patent bültenlerinden durum tespit edilerek tarafınıza bilgi verilir. Talebiniz halinde yasal harçları yatırılarak konu ile ilgili olarak gerekli itiraz işlemleri tarafımızdan yapılacaktır.  Bu tür bir başvuru incelemeli patentte ayrıntılı inceleme yapılması sebebiyle olamayacaktır. Fakat gerek incelemesiz patent gerekse faydalı model başvurularında yapılan başvurunun yeni olup olmadığı değerlendirilmez. Bu sebeple müşterilerimizin haklarının zarara uğramaması adına İmza Patent olarak TPE tarafından aylık olarak yayınlanan Resmi Patent Bülteni müşterilerimiz adına ayrıntılı bir biçimde incelenerek herhangi bir olumsuzluk durumunda yasal süreleri geçirmeden, ivedi bir şekilde itirazlar yapılır.

1. 24.  Patent – Faydalı Model Hakkına Tecavüz Edilmesi Sebebiyle Açılabilecek Davalar ve Diğer Başvuru Yolları

Patent ve Faydalı Model haklarına karşı KHK da belirtilen tecavüz fiillerinden herhangi birinin meydana gelmesi durumunda patent hakkı sahibinin çeşitli hakları mevcuttur.

• Patent hakkı sahibi olarak buluşuna tecavüzden kaynaklı olarak Cumhuriyet Savcılıklarına verilecek bir dilekçe ile ceza hukuku hükümleri çerçevesinde cezalandırılmasını talep edebilirsiniz. Ceza Hukuku incelemesinde malın taklit olup olmadığı tespit edilir. Malın taklit olduğunun bilirkişi raporunda sabit olması halinde fiili işleyenler hakkında TTK hükümleri uyarınca haksız rekabetten dolayı hapis cezası verilebilir.

• Ticaret Mahkemesine başvurularak haksız rekabetin tespiti, yasaklanması veya tazminat ödenmesi istenebilir.

• Fikri Sınaî Haklar Hukuk ve Ceza Mahkemelerine de söz konusu tecavüz olayları neticesinde Maddi ve Manevi Tazminat, Tecavüzün durdurulması, Tedbir, Haksız Rekabetin Tespiti ve Haksız Rekabetin Önlenmesi davaları açılabilir.

Fakat yeniden hatırlatmakta fayda görüyoruz. Tüm bu saydığımız haklardan faydalanmak için tek yol Patent – Faydalı Modeliniz TPE nezdinde tescil edilmiş olmasıdır. Buluşunu tescil ettirmeyen kişi bu korumalardan yararlanamayacağı gibi buluşunu taklit edipte tescil ettiren kişilere karşı da patent tecavüz yapmakla suçlanabilecektir. Bu yüzden buluşunuzu üretime geçirmeden önce muhakkak patent başvurusunu yaparak tescilini alınız.