Yargıtay Kararı – Yetim Aylıklarının Yersiz Ödenmesi
T.C
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2010/8243
K. 2011/16055
T. 24.11.2011
KAVRAMLAR
Yetim Aylığı
Yersiz Ödenen Aylığın Geri Alınması
Görevli Mahkeme
İcra Takibi
2022 Sayılı Kanun
Emekli Sandığı
DAVA: Dava, 2022 Sayılı Kanun uyarınca bağlanan Yetim aylıkların yersiz ödenmesi sebebiyle tahsili için yapılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraflar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Meral Yıldırım tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
KARAR: Dava, 2022 Sayılı Kanun kapsamında yersiz ödenen aylıkların tahsili için yapılan icra takibine vaki itirazın iptali davası olup, 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1. maddesi kapsamında, İş Mahkemeleri görevli değildir. İş Mahkemeleri, 5521 Sayılı Kanunla kurulan istisnai nitelikte özel mahkemelerdir. 1.1.1977 tarihinde yürürlüğe giren 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanunun 2. maddesinde, anılan kanunun 1 ve ek 1. maddelerinde öngörülen koşulların varlığı durumunda hak sahiplerine aylıkların Emekli Sandığı aracılığıyla bağlanacağı ve ödeneceği belirtilmiş, 3. maddesinde, bu aylıkların başlangıç tarihinin, ilgililerin Emekli Sandığına yazılı başvuru tarihini takip eden aybaşı olduğu açıklanmıştır. 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 1. maddesiyle, Maliye Bakanlığına bağlı olmak ve bu kanunda yazılı emeklilik işlerini görmek üzere Ankara’da tüzel kişiliğe sahip Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı kurulmuş ise de, 20.5.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nun 43. maddesiyle, 5434 Sayılı Kanunun bazı maddeleri yürürlükten kaldırılmış, devredilen kurumlar ve devre dair hükümler içeren geçici 1. maddesiyle de, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı, hiç bir işleme gerek kalmaksızın, bu kanunun yürürlük tarihi itibariyle, görevleriyle birlikte 1. maddeye dayalı olarak kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip Sosyal Güvenlik kurumuna devredilmiştir.
Diğer taraftan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 106. maddesiyle mülga 1479 Sayılı Kanunun 70. maddesi ve mülga 506 Sayılı Kanunun 134. maddesinde bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların yetkili İş Mahkemelerinde veya bu davalara bakmakla görevli mahkemelerde görüleceği, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 1.10.2008 günü yürürlüğe giren 101. maddesinde de, bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan durumlarda, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 5510 Sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesinde ise; “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 8.6.1949 tarihli ve 5434 Sayılı Yasaya göre; aylık, tazminat, harp malullüğü zammı, diğer ödemeler ve yardımlar ile 8.2.2006 tarihli ve 5454 Sayılı Kanunun 1. maddesine göre ek ödeme verilmekte olanlara, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 Sayılı Kanunda kendileri için belirtilmiş olan şartları haiz oldukları müddetçe bunların ödenmesine devam olunur. Ancak, 5 ila 10 yıl arasında fiili hizmet süresi olan iştirakçilerden dolayı dul ve yetim aylığı almakta olanların, aylık ve diğer ödemeleri, bu Kanunun 32., 34. ve 37. maddelerindeki şartları haiz oldukları müddetçe devam edilir… Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlarla emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 Sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 Sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır.” hükmünün öngörülmesi karşısında, 2022 Sayılı Kanun hükümlerince bağlanan davaya konu aylığın kesilmesi de 5434 Sayılı Kanun hükümlerine tabi olduğundan, uyuşmazlığın çözümünde 5510 Sayılı Kanun’un uygulama yerinin bulunmaması nedeniyle, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde, idari dava türleri ve idari yargının yetki sınırı belirlenmiş olup, anılan düzenleme çerçevesinde, gerçek kişilerle özel hukuk tüzel kişileri aleyhine idari yargı yerinde dava açılamayacağı ve davaya konu uyuşmazlığın çözümünde genel mahkemelerin görevli olduğu nazara alınmaksızın, yazılı şekilde davanın esasına girilerek karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurularak mahkemenin görevsizliğine karar vermek gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu, işin esasına girilerek, hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O halde, taraflar avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan gerekçelerle BOZULMASINA, temyiz harcının istenmesi halinde davalıya iadesine, 24.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
