Araziye Değer Biçilmesi Hakkında Yargıtay Kararları
T.C.
YARGITAY
5. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/647
K. 2004/2339
T. 5.3.2004
• KAMULAŞTIRMASIZ ELATMA ( Davanın Kamulaştırmasız El Atılarak Üzerine Pilon Dikilip Enerji Nakil Hattı Geçirilen Taşınmazın Pilon Yeri Bedeli ile İrtifak Hakkı Karşılığının Tahsili İstemine İlişkin Olması )
• ARAZİYE DEĞER BİÇİLMESİ ( Davaya Konu Teşkil Eden Arazi Niteliğindeki Taşınmaza Gelir Metoduna Göre Değer Biçilmesinde ve Pilon Yeri Bedeli ile İrtifak Hakkı Karşılığının Tahsiline Karar Verilmesi )
• VEKALET ÜCRETİ ( Davalının Manevi Tazminata İlişkin Talebinin Reddedilmesine Rağmen Davalı Lehine Vekalet Ücretine Hükmedilmemesinin Hatalı Olması )
• TESCİL KARARI ( Davalı Tarafından Kamulaştırmasız Elatılan Taşınmaz Bedelinin Tahsiline Karar Verilmesine Rağmen Pilon Yerinin ve İrfak Hakkının Davalı Adına Tapuya Tesciline Karar Verilmemesinin Hatalı Olması )
2942/m.10,11
1136/m.164
ÖZET : Davaya konu teşkil eden, arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde ve pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Davalının manevi tazminata ilişkin 1.000.000.000 TL’lık talebinin reddedilmesine rağmen, davalı köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi,
Davalı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline karar verilmesine rağmen, pilon yerinin ve irtifak hakkının davalı adına tapuya tesciline karar verilmemesi, hatalıdır.
DAVA : Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak, üzerine pilon dikilip, enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kısmen kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı ve davalılardan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü vekilleri yönünden verilen dilekçelerle istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, kamulaştırmasız el atılarak, üzerine pilon dikilip, enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece Oltan Belediye Başkanlığı ve Günma İnşaat Taahhüt İthl. İhr.Tic.Ltd.Şti. hakkında açılan davanın husumet nedeniyle reddine, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü vekilince temyiz edilmiştir.
Davaya konu teşkil eden, arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde ve pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
1- Davalının manevi tazminata ilişkin 1.000.000.000 TL’lık talebinin reddedilmesine rağmen, davalı köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi,
2- Davalı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline karar verilmesine rağmen, pilon yerinin ve irtifak hakkının davalı adına tapuya tesciline karar verilmemesi,
Doğru değil ise de; bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden gerekçeli kararın hüküm fıkrasının sonuna,
Davada reddedilen manevi tazminat nedeni ile 200.000.000 TL. maktu vekalet ücretinin davacıdan alınıp, davalı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne verilmesine Ankara ili Ayaş İlçesi Uğurçayırı köyünde bulunan 142 parsel sayılı taşınmazın 03.06.2002 tarihli fen bilirkişisi raporunda gösterilen 10.25 m2’lik kısmında bulunan pilon yerinin davacı adına olan tapusunun iptali ile davalı Köy Hizmetleri Genel müdürlüğü adına tesciline, dava konusu taşınmazın 1050 m2’lik kısmında davalı Köy Hizmetleri Genel müdürlüğü lehine daimi irtifak hakkı tesisi ile tapuya tesciline ) cümlelerinin yazılmasına,
SONUÇ : Hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA ve peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde ödeyenlere geri verilmesine 05.03.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
5. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/12431
K. 2004/291
T. 22.1.2004
• KAMULAŞTIRMASIZ ELATMA ( Davanın Kamulaştırmasız El Atılarak Enerji Nakil Hattı Geçirilen Taşınmazın İrtifak Hakkı Karşılığının Tahsili İstemine İlişkin Olması )
• ARAZİYE DEĞER BİÇİLMESİ ( Arazi Niteliğindeki Taşınmaza Yıllık Ekilebilecek Ürün Geliri Üzerinden Bilimsel Yolla Değer Biçilmesi )
• KAPİTALİZASYON FAİZİ ( Asgari Hadden Bu Faizin Tespit Edilebilmesi için Kamulaştırılan Arazinin Bulunduğu Bölgede Nüfus Yoğunluğunun Son Derece Fazla ve Arazinin de Kıt Olmasının Gerekmesi )
• TAŞINMAZDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ ( Enerji Nakil Hattının Güzergahı Taşınmazın Yüzölçümü ve Geometrik Durumu Nazara Alındığında Enerji Nakil Hattı Geçirilmesi Nedeniyle Taşınmazın Tamamında Olması Gereken DüşüklüğünÜN %3ü Geçememesi )
2942/m.10,11
ÖZET : Yargıtay uygulaması ile de benimsenen ilmi verilere göre Türkiye genelinde kapitalizasyon faizi %3 ile %15 arasında uygulanmaktadır. Asgari hadden kapitalizasyon faizinin tesbit edilebilmesi için kamulaştırılan arazinin bulunduğu bölgede nüfus yoğunluğunun son derece fazla ve arazinin de kıt olması gerekir. Dava konusu taşınmazın bulunduğu Vize ilçesi bu niteliği taşımamaktadır. Esasen aynı bölgeden Dairemize intikal eden dava dosyalarında da kapitalizasyon faizi %4, %5 ve daha yukarıda kabul edilmiştir. Buna rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda kapitalizasyon faizinin %3 olarak asgari hadden alındığı gözetilerek, bilirkişi kurulundan belirtilen konuda ek rapor alınması, bilirkişilerce eski düşüncelerinde ısrar edilmesi halinde yeniden oluşturulacak bilirkişi kuruluyla keşif yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
DAVA : Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın irtifak hakkı karşılığının tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kısmen kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı ve davalılardan TREDAŞ. Gen.Müd.vekilleri tarafından verilen dilekçelerle istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava; kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın irtifak hakkı karşılığının tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece İSKİ Genel Müdürlüğü hakkında açılan davanın husumetten reddine, TREDAŞ hakkında açılan davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı TREDAŞ vekilince temyiz edilmiştir.
Arazi niteliğindeki taşınmaza yıllık ekilebilecek ürün geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik görülmemiştir.
Bu nedenle davacı vekilinin yerinde olmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
Davalı TREDAŞ vekilinin temyizine gelince;
1- Yargıtay uygulaması ile de benimsenen ilmi verilere göre Türkiye genelinde kapitalizasyon faizi %3 ile %15 arasında uygulanmaktadır. Asgari hadden kapitalizasyon faizinin tesbit edilebilmesi için kamulaştırılan arazinin bulunduğu bölgede nüfus yoğunluğunun son derece fazla ve arazinin de kıt olması gerekir. Dava konusu taşınmazın bulunduğu Vize ilçesi bu niteliği taşımamaktadır. Esasen aynı bölgeden Dairemize intikal eden dava dosyalarında da kapitalizasyon faizi %4, %5 ve daha yukarıda kabul edilmiştir. Buna rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda kapitalizasyon faizinin %3 olarak asgari hadden alındığı gözetilerek, bilirkişi kurulundan belirtilen konuda ek rapor alınması, bilirkişilerce eski düşüncelerinde ısrar edilmesi halinde yeniden oluşturulacak bilirkişi kuruluyla keşif yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
2- Enerji nakil hattının güzergahı, taşınmazın yüzölçümü ve geometrik durumu nazara alındığında enerji nakil hattı geçirilmesi nedeniyle taşınmazın tamamında olması gereken değer düşüklüğü oranının taşınmazın tüm değerinin %3’ünü geçemeyeceği gözetilmeden, daha yüksek değer düşüklüğü oranına göre hesaplama yapılarak, irtifak hakkı bedelinin fazla tesbit edilmesi, belirtilen hususta bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması,
Doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Davalı TREDAŞ vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden hükmün açıklanan nedenle HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde davalı TREDAŞ Gen.Müd.’ne geri verilmesine, aşağıda yazılı kalan onama harcının davacıdan alınmasına 22.01.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
5. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/1430
K. 2004/3177
T. 18.3.2004
• KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESBİTİ VE TESCİLİ DAVASI ( Taşınmazı Zilyetlikle İktisap İddiasında Bulunan Davalının Zilyetliğine İlan Tarihinden İtibaren 30 Gün İçinde İtiraz Edilmemiş Olması )
• ARAZİYE DEĞER BİÇİLMESİ ( Arazi Niteliğindeki Taşınmaza Gelir Metoduna Göre Dava Tarihi İtibariyle Değer Biçilmesinin Doğru Olması )
• KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN ÖDENMESİ ( Tespit Edilen Bedelin Bloke Ettirilerek Hükmün Kesinleşmesi Beklenmeden 2942 Sayılı Yasa Uyarınca Zilyede Ödenmesi )
3402/m.16
2942/m.19
ÖZET : Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre, dava tarihi itibariyle değer biçilmesi doğru olduğu gibi, tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden 2942 sayılı Kanunun 19/6.maddesi uyarınca zilyede ödenmesine, taşınmaz malın tescil ve yol olarak terkinine, kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesi için ilgili bankaya müzekkere yazılmasına karar verilmesi de doğrudur.
DAVA : Taraflar arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulune dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik Kamulaştırma Kanununun 19.maddesi uyarınca kamulaştırma bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
Davacı idare, dava konusu tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16.maddesinde sayılan kamu mallarından olmadığını tespit etmiş, taşınmazı zilyetlikle iktisap iddiasında bulunan davalının zilyetliğine mahkemece gazete ile yapılan ilân tarihinden itibaren 30 gün içinde Hazine veya üçüncü bir kimse tarafından itiraz edilmemiştir.
Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Alınan rapor yasa hükümlerine uygundur.
Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre, dava tarihi itibariyle değer biçilmesi doğru olduğu gibi, tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden 2942 sayılı Kanunun 19/6.maddesi uyarınca zilyede ödenmesine, taşınmaz malın tescil ve yol olarak terkinine, kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesi için ilgili bankaya müzekkere yazılmasına karar verilmesi de doğrudur.
SONUÇ : Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA ve peşin alınan temyiz harcının hazineye irad kaydedilmesine ve yeniden harç alınmasına yer olmadığına 18.03.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
YARGITAY
5. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/7812
K. 2008/10034
T. 17.7.2008
• KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİ TAPU KAYDININ İPTALİ VE YOL OLARAK TERKİNİ ( Araziye Gelir Metodu Esasınca Değer Biçilmesi Bedelin Hüküm Kesinleşmeden Davalıya Ödenmesi Kaydın İptali ve Yol Olarak Terkini Kararının Doğru Olduğu )
• ARAZİYE GELİR METODU ESASINCA DEĞER BİÇİLMESİ ( İsabetsizlik Görülmemesi – Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Taşınmazın Yol Olarak Tapudan Terkini İstemi )
• TAPU KAYDININ İPTALİ VE YOL OLARAK TERKİNİ ( Kamulaştırma – Araziye Gelir Metodu Esasınca Değer Biçilmesi Bedelin Hüküm Kesinleşmeden Davalıya Ödenmesi Kaydın İptali ve Yol Olarak Terkini Kararının Doğru Olduğu )
2942/m. 10, 11
ÖZET : Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini istemine ilişkindir. Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
DAVA : Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Kapitalizasyon faizinin %4 oranında alınması gerekirse de, dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda yazılı özelliklerine göre objektif değer artırıcı unsur oranının daha yüksek alınması gerektiğinden, yüzde ikibuçuk olarak kabul edilen kapitalizasyon faiz oranı, bozma nedeni yapılmamıştır.
Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
SONUÇ : Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığından usul ve yasaya uygun olan hükmün ( ONANMASINA ), 5018 sayılı Yasa uyarınca davacı idare genel bütçeye dahil kuruluşlardan olduğundan harç alınmamasına, 17.07.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.
