Sosyal Ağlarda Paylaş:

Endüstriyel Tasarım Tanımı, Türleri ve Tasarım Hakkında Genel Bilgi           

Tasarım modern toplumlarda 20 yüzyılda önem arz etmeye başlamış ve bu süreç teknolojinin gelişmesiyle de ivmesini artırmıştır. Gümrük Birliği Anlaşmasına ülkemizin taraf olmasından itibaren ülkemizde Endüstriyel Tasarımın önemi artmış ve Endüstriyel Tasarımların tescili önem kazanmıştır. Endüstriyel Tasarımların tescili yoluyla tarafınıza ait tasarımların dış görüntüsü de koruma altına alınabilecektir. Günümüz ticari hayatında teknolojinin artık hemen hemen bütün insanların istediği bilgiye kolaylıkla ulaşmasını sağlamıştır. Bu gelişmelerle birlikte bu kolaylıkları kötü amaçlı kullanan kişiler de ortaya çıkmıştır. İnternet üzerinden tüm ürünlerin görselleri web siteleri aracılığıyla dünyaya yayılmış ve bu durumda taklit edilme ihtimalini oldukça artırmıştır. Endüstriyel Tasarım kavramı ile ürünün görünüşü koruma altına alınmıştır. Endüstriyel Tasarımlar da önemli olan görünüş olduğundan, üretim araçları, kullanılan malzeme, boyut  önem arz etmemektedir. Dış görünüşün kopyalanması taklit edilmesi halinde boyut ve malzeme farklılıkları taklidin önüne geçmemektedir.  Endüstriyel Tasarımların adınıza tescil edilmesi için en önemli şart yeni olması ve size ait ayırt edici bir niteliğe sahip olması gerekmektedir.

Firmalar dikkat çekici tasarımlar için çok ciddi bedeller ortaya koymakta fakat koruma altına alınması sebebiyle taklit ürünlere karşı herhangi bir yaptırım uygulayamamaktadır. İşte 554 Sayılı Endüstriyel Tasarımlara ilişkin kanun hükmünde kararnamenin amacı görselliğin taklit edilmemesi için buluş mahiyetinde olmayan ama yenilik arz eden bir firma için ayırt edici olan ürünün şeklini koruma için çıkarılmıştır.

Bu konuda çıkan 554 sayılı kanun hükmünde kararnamede Tasarım “bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, doku, renk, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütün” şeklinde açıklanmıştır. Kanunun tanımını kısaca izah edecek olursak; size ait bir ürünün görüntüsü o ürünün ayırt edici özelliği olarak tasarım adını alacaktır. Tasarım olarak bir çok türde tasarımınızı tescil ettirebilirsiniz.

TASARIM TÜRLERİ

• Tescilli tasarımlar

• Tescilsiz tasarımlar

• Estetik ve işlevsel tasarımlar

• İki veya daha çok boyutlu tasarımlar

• Endüstriyel olan tasarımlar

• Endüstriyel olmayan tasarımlar

• Görünen tasarımlar

• Görünmeyen tasarımlar

• Parça tasarımları

• Moda tasarımları

• Malın cinsine ve niteliğine göre olan tasarımlardır.

Tasarım koruması kısaca, sahibi olduğunuz ürünlerin dış görünüş ve estetik özelliklerinin korunmasını kapsayacaktır. Bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topografyaları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri içine alan ürün yelpazesinde yer alan ürünlerin kendilerinin veya herhangi bir parçasının yenilik ve ayırt edici niteliğe sahip olmak kaydıyla sadece dış görünümlerinin koruma kapsamı altına alınmasıdır.

Endüstriyel Tasarımın Tescili Ne Tür Haklar Sağlar

Endüstriyel Tasarımın tescili işlemi yapıldıktan sonra tescil sahibi gerçek yada tüzel kişi bu tasarım kapsamındaki ürün üzerinde oldukça geniş haklara sahiptir. Tescil edilen tasarım üçüncü kişiler tarafından sadece tasarım tescili sahibi kişinin izni ile kullanılabilir. Tasarımı Tescil eden tasarım sahibinin izni olmadan tescil konusu ürünü hiç kimse üretemez, piyasaya süremez, satışını yapamaz, bu tasarıma ilişkin sözleşme yapamaz, bu tasarım konusu ürünü ithal edemez, herhangi bir ticari amaç için bu tasarımı kullanamaz. Tasarım sahibi haricinde hiç kimse bu tasarımı elinde veya depolarında bulunduramaz. 

Konuyu başlıklar halinde sıralayacak olursak;

• Tasarımı Tescil Edilmiş Ürünü Üretmek

• Tasarımı Tescil Edilmiş Piyasaya Sunmak

• Tasarımı Tescil Edilmiş Ürün İçin Sözleşme Teklifinde Bulunmak

• Tasarımı Tescil Edilmiş Ürünü Satmak

• Tasarımı Tescil Edilmiş Ürünü İthal Etmek

• Tasarımı Tescil Edilmiş Ticari Amaçla Kullanmak ve Elinde Bulundurmak

Endüstriyel Tasarımın Tescili Ne Kadar Süre ile Koruma Sağlar ve Hangi Tasarımlar Bu korumadan faydalanabilir.

Endüstriyel Tasarımın Tescili Halinde; Başvuru sahibi, tasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünü 5 yıl süre ile koruma altına alabilecektir. Bu süreç tescilin yenilenmesi işleminin yenilenmesi ile uzatılabilir. Yenileme işlemi en fazla 4 defa yapılabilir. Bu şekilde tasarımın koruma süresi maksimum 25 yıla kadar uzayabilecektir.  

Endüstriyel tasarımların tescili ile ürün sahibine ait olan yeni ve özgün ürünü yukarıda belirttiğimiz sürelerde üretme, kullanma veya satma yetkisi alınır. Endüstriyel tasarımın tescili ile kanun hükmünde kararnamenin korunmasından yararlanılabilir. 

Endüstriyel Tasarım Tescili için çeşitli şartlar vardır. Bunların tüm dünyada olması aranmaktadır. Patent gibi ülkesel bir korumadan ziyade genel koruma sağlar. 

1-Yeni Olma: Tasarım tescili yapılmasını talep edeceğiniz ürünün görselliği dünyada ve Türkiye’de yeni olmalıdır. Yani daha önce buna benzer bir görselin tescil edilmemiş bulunması gerekmektedir. 

2- Ayırt Edici Olma: Tasarım tescili yapılmasını talep ettiğiniz ürünün firmanız adına ayırt edici bir özelliği olmalı ve ürününüzün mevcut diğer ürünlerden ilk bakışta farklı olduğu anlaşılmalıdır. 

3-Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Uygun Olma: Tasarımınız tescili için meydana getirdiğiniz ürünün görseli genel ahlaka ve kamu düzenine uygun olmalıdır. Aksi takdirde tescil edilemez. 

4-Teknik Zorunluluk Arz Etmeme: Tescil talebinde bulunduğunuz tasarımınız görseline ulaşmak teknik bir araç sayesinde olmamalıdır. 

Yukarıda saydığımız kriterlere uygun olan tasarımlar Türk Patent Enstitüsüne başvurularak ürün sahibi tarafından tescil edilebilir. Ama unutulmamalı ki tescil için ana zorunluluk bir dört kriteri birden barındırmasıdır. Bu dört kriteri birden barındırmayan tasarımlar tescil edilmeyecektir.   Tasarımınızın yeni ve ayırt edici olması demek tek başına korumak için yeterli değildir. Korumadan faydalanmak için TPE’ye başvurarak tescil belgesi almak zorunludur. 

Hangi Durumlar Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılır?

554 Sayılı Endüstriyel tasarımlara ilişkin KHK’da bu durum ayrıntılı olarak açıklanmıştır.  Tecavüz eylemi çok merak edilen ve ticari hayatta sıkça karşılaşılan bir durum olması sebebiyle İmza Patent olarak sizler için bu başlıkları ayrıntılı olarak aşağıda açıklıyoruz. 

Tasarım Konusu Ürünü Taklit Üretmek    

Endüstriyel Tasarım tescilinin Tasarım sahibinin izni olmaksızın tasarım konusu ürünü kısmen veya tamamen üreterek taklit etmek Endüstriyel Tasarım Hukuku açısından tecavüz sayılır. Tasarımın tescili uygulamada sıkça karşılaşılan taklit ürün konusunda ciddi korumalar sağlamaktadır. 

Tasarımın İzinsiz Olarak Ticari Amaçla Kullanılması 

Endüstriyel Tasarımlar hakkında çıkarılan KHK gereğince “Tasarımın kullanılması hak ve yetkileri münhasıran tasarım hakkı sahibinindir. Üçüncü kişiler, tasarım hakkı sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarlanan veya tasarımın uygulandığı bir ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için icapta bulunamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz.” Bu madde gereğince tasarımın ticari amaçla kullanılması durumu sınırlandırılmıştır. Fakat madde içeriğinde görüldüğü üzere tanım oldukça geniş tutulmuştur. Bu maddede ayrıntılı olarak sayılmış marka hakkına tecavüz halleri birbirinden bağımsızdır. Tecavüzün meydana geldiğinin ispati için tasarımın taklit üretimi yeterli olacaktır.  Piyasaya sürülmesi, satması ve diğer sayılanların bir arada olması gerekli değildir. Bazı durumlarda kısmi üretim bile tecavüz sayılabilecektir.

Tecavüz Yoluyla Üretilen Tasarımları Ticaret Alanına Çıkarmak    

Tecavüz yoluyla üretilen malları ticaret alınana çıkarmak KHK kapsamında tasarımdan doğan hakka tecavüz olarak sayılmıştır. Bu üretimin üçüncü kişiler tarafından gerçekleştirilmesi tecavüz durumunu ortadan kaldırmaz. Tecavüz yoluyla üretilen ürünü üçüncü bir kişi bile ticaret alanına çıkarırsa tecavüz eylemi oluşmuş sayılacak ve 554 sayılı KHK korumasından faydalanılacaktır. Ticaret işiyle uğraşan her tacirin satışını yaptığı ürünün taklit olduğunu bilecek durumda olduğu varsayılır. Ticaret çıkarılmış ürünü ithal etmek, toptan veya perakende pazarlamakta bu madde kapsamında tecavüz sayılacaktır. 

Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları İzinsiz Genişletmek veya Bu Hakları Üçüncü Kişilere Devir Etmek

Endüstriyel Tasarımın tescilinden doğan haklardan biride Endüstriyel tasarımın lisans olarak verilebilmesi hakkıdır. 554 Sayılı KHK’da düzenlenen Lisans yoluyla verilmiş bir hakkı izinsiz genişletmek suç teşkil edecek ve bu durumda genişletilen bu hakkı kullanan üçüncü kişilerden bu suça iştirak etmiş sayılacaktır. Endüstriyel tasarımın tescilinden doğan lisans hükümlerine aykırı davranarak veya kendilerini gerçek hak sahibi veya lisans verme hakkına sahip göstererek üçüncü kişilere lisans verilmesi suçtur.  Bu yolla kandırılan üçüncü kişinin eylemleri suç kabul edilecektir. Bu suçtan kaynaklı olarak da ürettiği ürünler doğal olarak suça konu eşya mahiyetinde kabul edilir. 

Tasarımdan  Doğan Hakka Tecavüz Sayılan Fiillere İştirak

554 Sayılı KHK’da belirtilen Endüstriyel Tasarımın Tescilinden doğan haklara yapılan tecavüz fiiline üçüncü şahıslarda iştirak edebilir. Hangi ad ve nam altında olursa olsun taklit ürünün yapılmasına yardım eden, taklit ürünün yapılmasını teşvik eden ve ne şekilde olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştıran kişilerin eylemleri de tasarım hakkına tecavüz sayılacaktır. İştirak kavramından kasıt ise meydana gelen tecavüz eyleminin bir arada işlenmesidir. Tecavüz eylemine iştirak eden kişinin eylemin tecavüz olduğunu bilmemesi de iştiraki etkilemez. Zira daha öncede belirttiğimiz gibi ticaret hayatında bulunan bütün tacirlerin tecavüz eylemini bildiği veya bilmesi gerektiği varsayılır. İstisnası ise bu eylemleri meydana getiren bir işyeri ise iş sözleşmesi ile işverene bağlı olarak çalışan işçilerin eylemleri bu kapsamda değerlendirilmeyecek olmasıdır.

Bilgi Vermekten Kaçınmak; 

Endüstriyel Tasarımın Tescilinden doğmuş haklara aykırı olarak üretilmiş malların kaynağını, nereden veya kimden alındığını bildirmekten kaçınan kişi hakkında 554 Sayılı KHK kapsamında adli mercilere bilgi vermemek suçunu işlediği kabul edilerek işlem yapılır. Her ne suretle olursa olsun bilgi vermekten kaçınan kişinin elinde bulundurduğu ürünlerin taklit olup olmadığını bilmesi gerekir. Ürünün taklit olduğunu bilmediği yönündeki savunma suçun oluşumu bakımından önemli görülmeyecektir. 554 Sayılı KHK bu durumu daha da genişleterek kullanım amacıyla tecavüz yoluyla üretilmiş ürünü alan tüketicilere de sorumluluk yüklemiştir. Bu tür ürünleri satın alan kişiler ilgili birimlerin isteği durumunda bilgi vermek zorundadır. Fakat bilgi verildiği takdirde nihai kullanıcının eylemi tasarım hakkının ihlali anlamına gelmeyecektir. Eğer nihai kullanıcı bilgi vermekten kaçınırsa bu madde kapsamında tecavüz nihai kullanıcı açısından bile olsa meydana gelmiş sayılacaktır.  

Gasp

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişilerin dışındaki bir kişi tarafından tasarım tescili için başvuruda bulunulması veya hak sahibi dışındaki biri adına tescil edilmesi Endüstriyel Tasarımın Gaspı durumunu meydana getirecektir. Gasp yapan kişiler hakkında daha önce tescil edilmiş tasarım başvurusunun TPE nezdinde ilanından itibaren iki (2) yıl içerisinde dava açılabilir.  Eğer hak sahibi söz konusu gaspın kötü niyetle yapıldığını ispatlayabiliyorsa koruma süresi içerisinde 2 yıllık süreye bakmadan gasp davası açılabilir. Gasp davası açmak yerine başvurulabilecek diğer bir yolda tasarımın hükümsüz sayılmasıdır. Yalnız bu hak sadece tasarımı daha önce tescil ettirmiş gerçek hak sahibine tanınmıştır.

Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz sayılan durumları kısaca özetleyecek olursak;

1-Tasarım hakkı sahibinin izni olmadan tasarımın tamamen aynısını veya tasarıma belirgin şekilde benzeyecek derecede oluşturulacak herhangi bir tasarımı yapmak, üretmek, piyasaya sürmek, satışını yapmak, satmak için taahhütte bulunmak, bunu kullanmak, ithal etmek, depolamak, elde bulundurmak tecavüz kapsamına girer.

2-Tasarım hakkı sahibinin sözleşmeye dayalı olarak lisans verilmesi işlemine dair sözleşmede belirtilmiş hakları genişletmek ve üçüncü kişilere devretmek bu kararname kapsamında tecavüz sayılmıştır.

3-1 ve 2 maddeki kurallara yardım edenler, bu fiilleri birlikte işleyenler, bu fiillerin işlenmesini teşvik edenler veya her ne şekilde olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştıranlar da bu tecavüzü gerçekleştirmiş sayılacaktır.

4-Haksız olarak üretilmiş veya ticareti yapılan veya ticaret alanına çıkarılmış tasarımı içeren eşyanın nereden aldığını söylemeyen veya nasıl aldığını bildirmeyenlerde tecavüz işlemişi gerçekleştirmiş sayılacaktır.

5-Tasarım hakkı sahibinin haklarının gasp edilmesi de bu hakka tecavüz anlamına gelmektedir. 

Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Edilmesi Sebebiyle Açılabilecek Davalar

Endüstriyel Tasarım Başvurusu TPE’ye yazılı olarak yapılır. Bu başvurunun yapılmasına binaen TPE tarafından gerekli incelemeler yapılarak bu başvuru TPE Tasarım Gazetesinde ilan edilir. Endüstriyel Tasarımın TPE tarafından ilan edilmesinden sonra başvuru sahibi 554 sayılı KHK’dan kaynaklanan hakları kullanabilecektir. Endüstriyel Tasarıma karşı yapılacak daha önce belirttiğimiz tecavüz sayılan herhangi bir eylemden dolayı hak sahibi hukuk ve ceza davası açılmasını talep edebilecektir. Endüstriyel Tasarım başvurusu yapılmış fakat Tasarım Gazetesinde yayınlanmamış ise bu durumda dava açmak için hakkı ihlal eden kişinin bu başvurudan haberi olduğunun ispatı gerekecektir. Tecavüz eylemini gerçekleştiren kişinin başvurudan haberinin olduğu ispatlandığı takdirde başvurunun Tasarım Gazetesinde yayınlanmasına bakılmadan dava açma hakkı başvuruyu yapan kişiye kanunen verilecektir. Burada MK iyiniyet kuralları devreye girecek ve tecavüzü gerçekleştiren kişinin kötüniyetli olduğunun ispatı gerekecektir.  

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişi tecavüz eylemi karşısında çeşitli yollara ve mercilere başvurabilecektir.

BAŞVURULABİLECEK MERCİLER

Cumhuriyet Savcılıkları

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişi tecavüz eylemini gerçekleştiren kişinin ceza alması için cumhuriyet savcılığına yazılı bir dilekçe ile başvurabilir. Cumhuriyet Savcılığı bu yazılı başvuru üzerine taklit ürünlerin tespiti ve toplatılması amacı ile bir karar oluşturacak ve konu ile ilgili görevlendirilen polislerle (polis görev alanı dışında ise jandarma görevlendirilir) birlikte taklit ürünlerin meydana getirildiği yere gidilerek tespit işlemi yapılacaktır. Bu tespit işlemi sırasında taklit ürünler ve bu ürünleri yapmakta kullanılan araç ve gereçlere de el konulabilir. Ürünlere el konulmasından sonra bilirkişi marifetiyle ürünlerin taklit olup olmadığı yönünde bir rapor oluşturulacaktır. Oluşturulan bu rapor sonrasında ürünün taklit olduğu tespit edilirse cumhuriyet savcılığı iddianame düzenleyerek konuyu mahkemeye taşıyacak ve ceza mahkemelerinde eylem karşılığı olan ceza tecavüz eylemini gerçekleştiren kişiye verilecektir. 

Ticaret Mahkemeleri

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişi tecavüz eylemini gerçekleştiren kişinin eylemi için Ticaret Mahkemesine de başvurabilir. Hukuk davalarının davacı olacak kişinin rızası doğrultusunda açıldığını düşündüğümüzde bu hak sadece tasarımını tescil ettiren hak sahibine aittir. Tecavüz eyleminden mağdur olmuş hak sahibi tarafından haksız rekabetin tespiti davası açılabilir. Eğer durum daha önce tespit edilmiş ise haksız rekabetin yasaklanması veya haksız rekabetten kaynaklı tazminat davası açılabilir.

Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri;

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişi bu konularda özel olarak kurulmuş İhtisas (uzmanlık) Mahkemelerine de başvurabilir. 554 Sayılı KHK kapsamında Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk ve Ceza Mahkemeleri ihtisas mahkemeleri olarak davalara bakmaktadır. Ticaret Mahkemesinden istenebilecek haksız rekabetin tespiti, haksız rekabetin yasaklanması ve haksız rekabetten kaynaklı tazminat davası da bu mahkemelerde açılabilir. Konu ile ilgili ihtisas mahkemeleri olduğu zaman başvurulacak mahkeme ticaret mahkemelerinden ziyade ihtisas mahkemeleridir. Unutulmaması gereken en önemli konu ise bu mahkemelere başvuru yapabilmek yani bu mahkemelerde dava açmak için birincil kural Endüstriyel Tasarımı TPE nezdinde tescil ettirerek hak sahibi olmaktır. Daha önce bulunmuş ve kullanılıyor olsa bile tescili yapılmamış haklar için başvuru yapılamaz.

Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüzden Dolayı çeşitli davalar açılabilir. Bu davaları sizleri aydınlatması amacıyla ayrıntılı olarak inceledik.

1-Delillerin Tespiti Davası

Delillerin Tespiti Davası açmak için yetkili kişi tasarımını tescil ettirmiş yasal hak sahibidir. Hak sahibi Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüzün mevcut olduğunun ispatı için delil toplama amacıyla bu yola başvurmaktadır. Delillerin tespiti davasında karşı tarafa haber verilmeden tespit işlemi yapılır ve tecavüzün varlığı bu şekilde ispatlanabilir. Uygulamada çoğu zaman tedbir ile birlikte istenen delillerin tespiti davası ceza davaları açısından da ispat külfetini çoğu zaman ortadan kaldırmaktadır. Herhangi bir tecavüzün varlığı hususunda başvurulacak en ideal yol delillerin tespiti davasıdır.

2- Tecavüzün Tespiti Davası;

Tecavüzün tespiti davası ile delillerin tespiti davası birbirine çok karıştırılmaktadır. Oysa ikisi birbirinden farklı davalardır. Delillerin tespiti davasında sadece olaylar ve fiiller tespit edilerek bu olayların varlığı kanuni delil olarak tespit edilir. Oysa Tecavüzün tespiti davasında olay ve fiillerin tespit edilmesinin yanında bu olay ve fiillerin haksız olup olmadığı yani tecavüz teşkil edip etmediği konusunda mahkeme bir karar verir. Mahkemenin tecavüzün olduğu yönünde bir karar vermesi hak sahibinin elini güçlendirecektir. Fakat uygulamada bu dava tek başına açılmaz. Birçok taleple birlikte tecavüzün tespiti de istenir. Buna örnek verecek olursak Tecavüz sebebiyle açılan bir tazminat davasında tecavüzün ispatı ile uğraşmamak adına tecavüzün tespit edilerek tazminata hükmedilmesi talep edilir. Tek başına açılmasında herhangi bir sakınca olmamasına karşın İmza Patent olarak sürecin kısaltılması ve işlemlerin hızlı yürütülmesi adına bizde diğer taleplerle birlikte bu yola başvurulmasını savunanlar arasındayız.     

3- Tecavüzün Men’i ve Giderilmesi (Ref’i) Davası

Endüstriyel Tasarımını tescil ettirerek hak sahibi olan kişi tasarımına tecavüz teşkil eden eylemin durdurulmasını veya giderilmesini isteyebilir. Bu durumda açılacak dava Tecavüzün Men’i Davası veya Tecavüzün Giderilmesi davasıdır. Mevcut bir tecavüz fiilinin engellenmesi için eda davası olan tecavüzün men’i davası açılacaktır. Tecavüzün men’i davası için en önemli kural tecavüzün devam ediyor olmasıdır. Bitmiş ya da henüz başlamamış bir tecavüz için bu dava açılamaz. Tecavüzün Giderilmesi davası ise tecavüz fiilinden kaynaklı olarak meydana gelen hukuka aykırı durumun ortadan kaldırılması talebini içerir. Tecavüz eyleminden kaynaklanan sebeplerle doğmuş sonuçların ortadan kaldırılması için bu dava yoluna başvurulacaktır. 

4-Tecavüzün Mevcut Olup Olmadığı Davası

Endüstriyel Tasarım tescil belgesi sahibinin hakkına karşı yapılan eylemin tecavüz olup olmadığı belirsiz olması durumunda hakları ihlal edilen tescil sahibi tarafından bu dava açılabilir. Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz iddiasının yersiz olduğunu düşünen kişi de yapılan eylemin tecavüz sayılıp sayılmayacağı hususunda dava açabilir.

5-Tazminat Davası;

Endüstriyel Tasarım tescil belgesi sahibinin hakkına karşı yapılan tecavüz eylemi sebebiyle tecavüzü gerçekleştiren kişiye karşı maddi yada manevi tazminat davası açılabilir. Maddi ve manevi tazminat davası açarken uygulanacak süreler konusunda Borçlar Kanununun genel süreleri olan öğrenmeden itibaren 1 yıl ve her halükarda 10 yıl süre ile dava açılabilir. Tecavüz devam ediyorsa son tecavüz tarihinden itibaren bu süreler geçerli olacaktır.  Tazminat davası Endüstriyel Tasarım tescil belgesi hakkına yapılan tecavüz sebebiyle doğan maddi veya manevi zararların tazmini amacıyla açılır. Bu tür davalarda mahkeme gerçekleştirilen fiilin hukuka aykırı olmasını aramaktadır. Hukuka uygun olarak yapılmış işlemlerden dolayı bu dava açılamaz. Mahkeme ayrıca tecavüz eden kişinin kusuruna, meydana gelen zarara, zararın boyutuna ve giderilebilirliğine, meydana gelmiş zarar ile eylem arasında bir bağ bulunup bulunmamasına bakarak kararını verecektir. Bu sebeplerle Endüstriyel Tasarım tescil belgesi hakkına tecavüz edilen kişi, zararını tüm belgeleriyle ve ispatlarıyla ortaya koymalıdır. Firmanın piyasada itibar kaybetmesi de zararın boyutunun yüksek olduğunun göstergesidir.

Bu tür davalar taklit ürünü kullananlar için açılamaz. Bunun tek istisnası taklit ürünü kullananların kötü niyetli olduğunun ispatıdır. Bu durumda mahkeme taklit ürünü kullanan kişileri de tazminata mahkûm edebilir.

6-Gasp Nedeniyle Hakkın Devri Davası; 

Endüstriyel Tasarım tescil belgesi sahibi tarafından açılabilir. Endüstriyel Tasarım başvurularının incelemesi yapılırken yenilik içerip içermediğinin araştırması yapılmadığı daha önce anlatmıştık. Patent Enstitüsü bu tür bir araştırmayı yapmadan başvuru yapan kişinin beyanını baz alarak işlem yapar. Bu sebeple söz konusu tasarım daha önce tescil edilmiş bir tasarım olabilir. Bu durumda ortada bir gasp mevcuttur. Gerçek Endüstriyel Tasarım hak sahibi bu durumda Gasp nedeniyle hakkın devri davası açabilir. 

7-Ceza Davası; 

Endüstriyel Tasarım tescil belgesi sahibi çeşitli durumlara dayanarak ceza davası açabilir. Bu durumlarda;

• ·         Ürünü taklit eden

• ·         Başvuru esnasında gerçeğe aykırı beyanda bulunan

• ·         Tasarım işaretini ürün veya ambalajından kaldıran

• ·         Haksız bir biçimde kendini tasarımın hak sahibi olarak gösteren

• ·         Tasarım üzerinde yetkisi olmadığı halde kendini yetkili olarak gösteren

• ·         Ürün ve Belgelerde sahte işaret kullanan

• ·         Tecavüzden doğan ürünleri satışa çıkaran

• ·         Tecavüze konu ürünü kullanıpta bilgi vermekten kaçınan

• ·         Lisans sebebiyle verilmiş haklara aykırı davranan

kişiler ve bu fiillere iştirak eden kişiler için dava açılır.

TASARIM HAKLARI İLE İLGİLİ HUKUK DAVALARINDA NELER İSTENİR

• Tecavüze sebebiyet verilen malların ve araçların toplatılması

• Tecavüze konu malların mülkiyet hakkının kendine verilmesi

• Tecavüzün durdurulması

• Tecavüzün devamının engellenmesi

• Tecavüzün tespiti

• Tecavüzü ispata yarayacak belgelerin temini

• Tecavüze sebebiyet verecek araçların imhası

• Tecavüze konu malların imhası

Endüstriyel Tasarımın Tescili İşlemleri Nedir? Ne İşe Yarar?

554 Sayılı KHK’nın sağladığı korumadan faydalanmak için Endüstriyel Tasarımların TPE nezdinde tescil edilmesi gereklidir. TPE nezdinde tescil edilmeyen Endüstriyel Tasarım Türk Ticaret Kanunu hükümlerince korunsa da bu koruma oldukça kısıtlıdır. Bu sebeple muhakkak ki ayrıntılı korumadan faydalanmak için TPE nezdinde tescil yapılmalıdır. Yalnız unutulmaması gereken en önemli husus tescillerin sadece tescil edilen ülke ile sınırlı olarak koruma sağladığıdır. Bu sebeple farklı ülkelerde de koruma isteniyorsa muhakkak o ülkede de Endüstriyel Tasarımın tescil edilmesi gerekir.

Endüstriyel Tasarımın tescili sayesinde büyük emekler ve tecrübeler sonrasında ortaya çıkarılmış olan görsel olarak farklı bir ürünün taklit edilmesi önlenecek ve taklit edenlerin cezalandırılması sağlanacaktır. 

Tasarımın tescili ile ürünün görseli koruma altına alınacaktır. Tasarımın tescil edilmesi ile ürünün dış görünüşünün aynısının veya benzerinin üretimi, satışı, ticaret alanına çıkarılması, yurtdışına ihracı v.s engellenebilir. Ayrıca lisans hakkı devri veya tasarım hakkı devri ile tescile konu ürün ancak tescil sayesinde size gelir getirebilir. 

Endüstriyel Tasarım Tescili TPE nezdinde yapılacaktır. Avukatlık Ofisimizin marka ve patent işlerinin takibini Yapan imza Patent olarak başvuru dosyalarının ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi, görselin bir uzman tarafından şekle dökülmesi, görselin tam olarak tanımlanması tarafımızca yapılacaktır. Endüstriyel Tasarım tescilinin en önemli kısımlarından biri de tarifname olduğu için ofisimiz bu konuda uzman kişilerle çalışmaktadır. İmza Patent olarak Endüstriyel Tasarım tescili talebinde bulunduğunuz ürününüzü en iyi şekilde tarifname de anlatarak ileri de çıkması muhtemel riskleri henüz oluşmadan ortadan kaldırırız.

Endüstriyel Tasarımın Tescili İçin Başvuru Belgeleri Nelerdir?

Endüstriyel Tasarım Başvurularının sadece TPE’ya yapılacağını anlatmıştık. İmza Patent olarak Endüstriyel Tasarımın Tescili için gerekli tüm başvuru sürecini büyük bir titizlikle takip ederiz. Başvuru sürecinin başlaması için tarafımıza vereceğiniz vekâletname gereklidir. Bu vekâletnamenin noterden çıkarılması zorunlu olmayıp bizimle irtibata geçtiğinizde tarafınıza örnek vekâletname metni mail yoluyla ulaştırılacaktır.

Başvuru için öncelikle ayrıntılı bir dosya hazırlamak gerekecektir. Bu dosyanın içeriğinde TPE tarafından standart olarak hazırlanmış başvuru formu bulunur. Başvuru formu ayrıntılı bir şekilde ve büyük titizlikle doldurulmalı ve doldurulurken muhakkak konusunda uzman bir patent ofisinden destek alınmalıdır. İmza Patent olarak müşterilerimizin bütün başvurularında bu dilekçeler uzmanlarımız tarafından oluşturulmakta ve müşterimize onay için mail yoluyla iletilmektedir.

Maktu form olan dilekçe tamamlandıktan sonra tescilini yaptırmak istediğiniz görselin tarifnamesi hazırlanır. Endüstriyel Tasarımların tescilindeki en önemli husus tarifnamedir. Tarifname ürünün görsel özelliklerinin ayrıntılı bir biçimde anlatıldığı yazılı metindir. Tarifnamede ürünün görsel özellikleri ayrıntılı bir biçimde numaralandırılarak hazırlanmalıdır.

Tarifnamenin hazırlanmasından sonra ürünün görseli başvuru dosyasına eklenir. Ürünün görseli içinde yine açıklama yapılmalıdır. İmza Patent olarak ürünün sadece görseli ile yetinmez bunun şekilsel olarak çizimi, fotoğrafı, grafik hali ve ürünün hazır halini de başvuru dosyasına ekleriz.

Görselin hazırlanmasından sonra ürünün farklı açılardan çekilmiş ve bunların ayrıntılı olarak her açıdan anlatıldığı fotoğraflar da başvuru dosyasına eklenmelidir. TPE tarafından başvuru dosyasına 15 adet 8×8 cm ebadında ürünün görsel anlatımı eklenmesi talep edilmektedir. Görsel anlatım tasarımın tüm özelliklerini yansıtmalı ve yayın yoluyla çoğaltmaya elverişli resim, çizim, grafik, fotoğraf veya benzeri bir biçimde hazırlanmış olmalıdır. Eğer tasarım konusu üç boyutlu ise tasarımın net anlaşılabilmesi adına tasarımın her açıdan görsellerinin ve anlatımlarının başvuru dosyasına eklenmesi gerekmektedir.    

Başvuru için gereken belgeleri maddeler halinde ayrıntılı yazacak olursak;

• Başvuru Formu

• Vekâletname

• Tarifname

• Görsel Anlatım

• Başvuru Ücretinin Ödendiği Gösterir Dekont

• Tescil Ücreti (Tescil Yapıldığında Ödenecektir)

• Yayın Ücreti (Tescil Yapıldığında Ödenecektir)

Endüstriyel Tasarım Tescilinde Süreler Ne Kadardır?

Endüstriyel Tasarımların tescili için dört farklı aşama vardır. 1. aşamada şekilsel olarak inceleme, 2. aşamada sicile kayıt, 3. aşamada yayın ve itiraz, 4. aşamada tescil belgesinin verilmesi işlemleri yapılacaktır.     

1.Aşama: Şekli İnceleme

Şekli inceleme aşamasında Endüstriyel Tasarım talebinde bulunulan ürün için başvuru evrakları incelenir. Başvuru için gerekli tüm evrakların sunulup sunulmadığı kontrol edilir. Eğer başvuru için gerekli tüm evraklar sunulmuş ise bunların yönetmelik maddelerine uygun olup olmadığı kontrol edilir. Eğer yönetmeliklere uygun olarak evraklar düzenlenmişse şekli inceleme aşaması bitirilir. Yalnız burada bilinmesi gereken husus hiçbir aşamada tescili talep edilen ürünün yeni olup olmadığına bakılmaz. Eğer tescil talebinde bulunulan ürün daha önceden tescil edilmiş ise bu gasp sayılabilir. İmza Patent olarak ürününüzün tescil edilip edilmediği hususu tarafımızca ayrıntılı olarak araştırılacaktır.

2.Aşama: Sicile Kayıt

1.Aşamanın bitmesinin hemen ardından Endüstriyel Tasarım Başvurunuz Türk Patent Enstitüsü tarafından Endüstriyel Tasarım Siciline kaydedilecektir.

3.Aşama: Yayın ve İtiraz

Endüstriyel Tasarımın başvurusu incelemeden geçerek Endüstriyel Tasarım Siciline kayıt edilecektir. Kayıt sonrasında çıkacak ilk bültende başvuru konusu tasarımın ilanı yapılacaktır. Resmi Endüstriyel Tasarım Bülteninde yapılacak bu yayının ardından Endüstriyel Tasarımın Tesciline çeşitli sebeplerle itiraz edilebilir. İtiraz için süre yayın tarihinden itibaren 6 aydır. Eğer tescili istenen tasarım başkası tarafından daha önce tescil edilmişse veya daha önce tescil edilmiş bir tasarıma benzediği ve yenilik arz etmediği itirazı ile karşılaşılmışsa TPE nezdindeki Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurumu tarafından itiraz incelenir. İtiraz incelenirken tescil başvurusunda sunulan evraklar ve tarifname dikkate alındığından bunun profesyoneller tarafından hazırlanması itirazların sonuçsuz kalacağı anlamına gelmektedir. TPE tarafından itiraz reddedilirse bu aşamada sonuçlanmış olur. İtiraz kabul edildiği takdirde tasarım tescili yapılamaz.

 4.Aşama: Tescil Belgesinin Verilmesi

İlk üç aşamayı başarılı şekilde geçmiş olan tescil başvuruları için TPE tarafından Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi verilir. Bu belge sayesinde tasarımlarınızı KHK kapsamında koruma altına alabilirsiniz.   

Endüstriyel Tasarımların tescil işlemleri yaklaşık itiraz olmadığı takdirde 7-10 ay arasında sonuçlanmaktadır.

Endüstriyel Tasarım Tescilini Neden Yaptırmalısınız

Endüstriyel Tasarımlar teknolojinin gelişmesi ile birlikte ticari hayatta ciddi bir yer edinmiştir. Tüketiciler bir ürünü alırken ürünün fonksiyonu ve fiyatı kadar ürünün görselliğine de bakmaya başladığı günümüz toplumunda tasarımların önemi daha da bir artmıştır. Ticari hayatta öne çıkmak isteyen firmalar farklı ve yaratıcı görsel arayışlarına girmiş ve bu da tasarım konusunu oldukça öne çıkarmıştır. Tüketiciler aynı işe yarayan iki üründen tasarımı daha dikkat çekici olanı almaktadır. Bu konuda yapılan tüm anketlerde tüketicilerin sadece ürünün fiyat, fayda, kullanım yeri, ulaşma kolaylığına bakmadığını ve tasarımın satışlarda en ciddi etken olduğu ispatlanmıştır. Bu sebeple firmalar bir ürünün görselliğinin farklı ve dikkat çekici olması için milyonlarca liralık yatırımlar yapar hale gelmiştir. Firmalar rakiplerinden öne çıkmak için ciddi külfetlerin altına girerek oluşturduğu bu tasarımların çalınması ve küçük değişikliklerle kullanılabilir hale gelmesi herkesin malumudur. Endüstriyel tasarımın tescili ile bu tür kullanımlar yasaklanabilir. Endüstriyel tasarım firmalara bu anlamda ciddi ve geniş bir koruma sağlamıştır. Bu koruma ile elde edilen haklar oldukça geniştir. Tasarım hakkı sahibi tasarımının ticari amaçla herhangi bir şekilde kullanımını oldukça rahat bir şekilde bu tescil sayesinde engelleyebilecektir. 

İmza Patent olarak tarafımızca yapılan tüm Endüstriyel Tasarım başvurularında sadece tescil belgesi alma işlemiyle yetinmeyiz. Müşterilerimizin koruma altına aldırdığımız tasarımlarının birebir taklidi veya benzeri için tasarım tescil başvurusu yapıldığında tarafımızca durum kontrol edilerek müşterilerimize bilgi maili geçeriz. Çünkü İmza Patent olarak amacımız müşterilerimizin ticari hayatta karşılaşabileceği sıkıntıları doğmadan bertaraf etmektir. Bunun en önemli yolu TPE tarafından her ay yayınlanan bültenlerin uzmanlarımız tarafından daha önce başvurusunu yaptığımız tüm tasarımlar açısından incelenerek herhangi bir tecavüz olup olmadığının tespitidir. Tespit sonrası yapılacak itiraz ile bu durumlar rahatça ekarte edilebilir. Bu tespit sonucunda taklit veya benzer ürünün üretilmesi, piyasaya sunulması, ticari alandan çıkarılması işlemleri rahatça yapılabilecektir.   

Endüstriyel Tasarım Başvurusu Nasıl Kim Tarafından Yapılır?

Endüstriyel Tasarımların tescili için 1995 senesinde Kanun Hükmünde Kararname yayınlanmıştır. 554 sayılı bu kararname uyarınca Endüstriyel Tasarımlar koruma altına alınır. 

Endüstriyel Tasarımın tescili için ülkemizde tek yetkili merci Türk Patent Enstitüsüdür. 

İmza Patent olarak tarafımıza vereceğiniz vekaletname ile Endüstriyel Tasarımınız korunması için gerekli bütün başvuru ve işlemler büyük titizlikle yapılacaktır.  Endüstriyel Tasarımın tescili ve korumasından faydalanmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında ikamet ederek ticari faaliyette bulunmak veya Paris, Bern, DTÖ anlaşmaları hükümleri kapsamında başvuru hakkına sahip olmak gerekir. Bu kişilerin haricinde Mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi gereğince Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına Endüstriyel Tasarımlarını koruma hakkı veren ülkenin vatandaşları da bu korumadan yararlanabilecektir.  

Endüstriyel Tasarım Başvurusu Daha Önce Tescilli Olması Sebebiyle Reddedilirse Ne Yapılır? 

Ülkemizde yaklaşık 250.000 tasarım tescili mevcuttur. Bu rakama her sene yaklaşık 25.000 yeni tasarım müracaatı eklenmektedir. Bu sebeplerle tasarımınızın veya benzerinin Türkiye’de başkaları adına tescilli olma riskini oldukça yüksektir. Tasarımınız Türkiye’de başkaları adına tescilli ise söz konu tescilin nasıl yapıldığı konusu önem arz edecektir. Eğer tasarım başvurusu size ait olan bir tasarımın sizinle hiçbir alakası olmayan iyiniyetli kişiler tarafından yapılmış ise bu durumu ekarte etmek oldukça zorlaşacaktır. Fakat tasarım başvurusunda bulunan kişinin sizinle alakası varsa, tasarımın size ait olduğunu bildiğini ispatlayabiliyorsanız durum değişecektir. Bu durumda bir çok yola başvurulabilir. Bu yollara başvurmanın amacı ise size ait bir tasarımı kötü niyetli olarak tescil ettirmiş kişinin bu korumadan faydalanmamasını sağlamak ve tasarımın sizin adına tescilini gerçekleştirmektir.    İmza Patent olarak bu tür bir durumla karşılaşan müşterilerimize olayın niteliği ve elinizde mevcut belgelere göre ayrıntılı bir rapor hazırlanacak ve izlenmesi gerekli yollar tarafınıza rapor olarak ayrıntılı olarak sunulacaktır.

Endüstriyel Tasarım Devri – Rehni ve Haczi

DEVİR: Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu veya tescilden doğan tasarım hakkının başkasına devir edilmesi her zaman mümkündür. Fakat devir için çeşitli evraklar gerekmektedir. Bunlar;

• Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesinin Aslı 

• Noterlikçe onaylanmış Endüstriyel Tasarımın Devri Sözleşmesinin Aslı

• Devir Harcının Yatırıldığını Gösteren Banka Dekontunun Aslı

• Vekaletname (Noterden Onaylı Olması Gerekmiyor) 

REHİN: Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu veya tescilden doğan tasarım hakkının Rehni mümkündür. Endüstriyel Tasarımlar kişinin malvarlığı haklarına girdiği için yasal prosedürlere uyulmak kaydıyla rehin olarak verilebilir. Rehin için en önemli kıstas rehnin muhakkak TPE siciline kayıt edilmesidir. TPE siciline kayıt edilmeyen rehinler geçerli olmayacak ve 3.kişilere karşı anlam ifade etmeyecektir. Rehin için uygulanacak tüm hükümler Türk Medeni Kanunu hükümlerine tabi olacaktır. 

HACİZ: Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu veya tescilden doğan tasarım hakkının haczi de mümkündür. Haciz için gerekli işlem ilgili haciz yazısının TPE’ye iletilmesi ve bunun Tasarım siciline işlenmesidir. Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu veya tescilden doğan tasarım hakkının malvarlığında bir artış olması ve ekonomik değerinin bulunması sebebiyle TPE tarafından sicile haciz şerhi işlenir.

Endüstriyel Tasarımda Rüçhan Hakkı ve Lisans

RÜÇHAN HAKKI: Rüçhan kelime anlamı bakımından öncelik demektir. Bazı durumlarda Endüstriyel Tasarım Başvurusunda bulunan şahısların başvurusu kendisinden önce yapılmış bir başvuru olsa dahi rüçhan hakkına sahip olabilir. Rüçhan hakkından yararlanabilmek için ana şart Paris Sözleşmesine dahil ülkelerden birinin vatandaşı olmaktır. Bunun tek istisnası Paris Sözleşmesine dahil ülkelerden birinde ticari iş yapan firması bulunan veya bu ülkede ikamet eden kişiler de rüçhan hakkından faydalanabilir. Rüçhan hakkından faydalanmak için ilgili ülkedeki yetkili merciye usulüne uygun olarak yapılmış bir başvuru aranmaktadır. Kişiler başvuru yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içerisinde ilgili başvuru için Paris Sözleşmesine üye devletlere de yapacakları başvurularda da rüçhan (öncelik) hakkından faydalanabilir.   

LİSANS: Endüstriyel Tasarımdan doğan başka bir hakta hak sahibi tarafından verilebilecek lisans hakkıdır. Lisans sözleşmesi Endüstriyel Tasarımdan kaynaklanan hakkın tamamı için verilebileceği gibi bir kısmı için de verilebilir. Fakat lisans işlemi muhakkak noterde sözleşme şeklinde yapılmalıdır. Aksi halde geçersiz sayılacaktır. Lisans işlemleri yapmak için Tasarım Tescil Belgesinin aslı, Noterden yapılmış Lisans sözleşmesi aslı, vekaletname (noterde yapılmasına gerek yoktur) Lisansı alacak kişinin iş yaptığı alanda faaliyet belgesi, lisans alacak kişiye ait imza sirküleri ve TPE’ye Lisans ücretinin yatırıldığına dair dekontun aslı gerekmektedir.